Không bài ca nào có thể nói được hết vẻ đẹp của Bác Hồ, không câu từ nào có thể diễn tả được hết công lao của Bác. Hình tượng Bác Hồ không phải là mới trong văn chương, song cũng không phải là cũ, bởi viết về Bác, là viết về cả một lịch sử hào hùng của dân tộc, về một thời kỳ gian khó của đất nước, là viết về một con người vĩ đại nhưng lại cực giản dị và thân mật. Nhà văn Sơn Tùng là nhà văn đau đáu khôn nguôi, dành cả cuộc đời để viết về Bác. “Trái tim quả đất” là một tác phẩm như thế.
Tính lịch sử là điểm nhấn
Sơn Tùng viết về Bác với phong cách rất khác lạ, đó là có sự kết hợp giữa yếu tố văn học và lịch sử thời đại. Đặc biệt có khả năng miêu tả tâm lý của Bác Hồ cực kì xuất sắc, như thể chính Sơn Tùng đang ở trong chính trí óc của Bác Hồ để mà viết lại, để mà kể lại. Tuy nhiên, tác phẩm “trái tim quả đất” lại nghiêng hoàn toàn về tính lịch sử, đơn thuần là kể lại những sự kiện liên quan đến Bác, nhưng cái hay của nó là sự tổng hợp những câu chuyện nhỏ theo một cốt truyện thống nhất, một sự kiện lịch sử trọng đại của dân tộc, mạch truyện logic không rời rạc. Cuốn sách “Trái tim quả đất” với nhân vật trung tâm là Chủ tịch Hồ Chí Minh trong chiến dịch quân sự ở Biên giới cuối năm 1950, nhân vật đồng hành với Bác Hồ là Đại tướng Võ Nguyên Giáp và lớp lớp anh bộ đội Cụ Hồ đã tiến bước trên con đường muôn dặm vì hòa bình, độc lập, tự do cho Tổ quốc.
Chiến dịch biên giới 1950 là một trong những chiến dịch quan trọng nhất trong lịch sử chiến đấu bảo vệ đất nước thời kì kháng chiến chống Pháp, cuốn sách đã thể hiện sống động nhưng chân thật tính cách của Bác. Đặc biệt là tính cách giản dị, yêu nước thương dân và trí thông mình lạ thường khi có thể nhận biết được suy nghĩ của kẻ địch. Ngay trong thời kì chiến tranh, là nguyên thủ quốc gia, Bác không dành cho mình bất cứ một sự ưu ái nào đặc biệt, Bác coi mình chỉ là một người dân nhỏ bé của một đất nước đang trong ách nô lệ. “Trái tim quả đất” thể hiện xuất sắc những phẩm chất cao quý nhất của Bác Hồ, thông qua những câu chuyện nhỏ lẻ nhưng lại thống nhất. Là những thước phim chân thật và quý giá được chắt lọc từ kí ức của những người may mắn được tiếp xúc với Bác Hồ.
Không chỉ tập trung vào chủ tịch Hồ Chí Minh
Tác phẩm có nhân vật trung tâm là Bác Hồ, song, cũng là những kí ức về những nhân vật xung quanh Bác mà ngày nay đã trở thành huyền thoại. Cuốn tiểu thuyết còn thổi vào tâm hồn người đọc làn hơi thở tình ca dịu dàng với mối tình “chẳng hẹn mà nên” của anh hàng binh người Angiêri với cô gái xinh đẹp người dân tộc đầu nguồn Cao Bằng, mà lễ cưới của họ đã vinh dự được Bác Hồ đến dự… Những câu chuyện của những người ngoại quốc, những hi sinh của những người dân Việt Nam, và đặc biệt, là hình tượng đại tướng Võ Nguyên Giáp, người trực tiếp chỉ huy chiến dịch biên giới 1950 cũng được khắc họa rõ nét. Những con người đã cùng nhau viết nên lịch sử của Việt Nam, dưới sự chỉ dạy của Bác Hồ đã đưa Việt Nam ra khỏi ách nô lệ. Không khí tráng lệ của chiến dịch anh hùng, hòa cùng với cái giản dị của những con người đờn thường. Ở ngoài chiến trường, họ là những chiến sĩ dúng mãnh, không sợ chết, cống hiến hết mình cho dân tộc. Nhưng khi trở về với cuộc sống thường ngày, họ cũng là những con người bình thường, bị thu hút bởi tình yêu đôi lứa, mong muốn tự do và hạnh phúc, thậm chí, cũng lo sợ và bất an mỗi lần chuẩn bị ra trận.
Tác phẩm cho ta thấy góc nhìn khác đằng sau cuộc chiến, không phải là sự tráng lệ hào hùng mà chúng ta thường ca ngợi, sự hi sinh đau thương nhưng bao giờ cũng được sử thi hóa, tác phẩm không ngần ngài diễn tả sự mệt mỏi của những người chiến sĩ khi phải chiến đấu liên tiếp mà không được nghỉ ngơi. Thể hiện tầm quan trọng của người lãnh đạo trong mỗi chiến dịch, và đặc biệt là sự ảnh hưởng rất lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với tinh thần của những người chiến sĩ. Những nhân vật khác cũng được khắc họa rất rõ nét, từ nhà văn đến anh nuôi ta đều thấy được những phẩm chất sáng ngời của họ, đại diện cho một thế hệ anh hùng.
Trái tim quả đất là một tác phẩm lịch sử, nhưng không khô khan, vì cuộc đời của Bác Hồ vốn đã là một bài ca, càng đọc càng hay, càng thấy khâm phục. Đây là một tác phẩm mà bất cứ người Việt Nam cũng nên đọc một lần.
Xem thêm:
- Những nhà thơ xuất sắc trong phong trào văn học cách mạng
- Văn học cách mạng – Thời kỳ của một nền văn học vị con người
