Biết cách dùng dữ liệu Exif có thể giúp bạn có cái nhìn chuyên sâu vào các thiết lập camera ảnh của bạn và ảnh của người khác. Xem được những cài đặt nào phù hợp với nhau trong một bức ảnh đẹp (hoặc không phù hợp trong một bức ảnh xấu) có thể giúp bạn cải thiện kỹ năng nhiếp ảnh của mình.
© Kevin Landwer-Johan
Dữ liệu về dữ liệu
Dữ liệu Exif chính là siêu dữ liệu – metadata (dữ liệu về dữ liệu). Vài dữ liệu quan trọng và hữu dụng hơn những cái còn lại. Trong đó bạn sẽ tìm thấy thông tin bạn có thể đã biết – nhà sản xuất và dòng máy, kích thước ảnh, thông tin bản quyền, vân vân. Nhưng bạn cũng sẽ tìm thấy thông tin về độ phơi sáng, flash có mở hay không, chế độ đo sáng, khoảng cách tới chủ thể và nhiều thứ khác nữa.
Bạn có thể xem dữ liệu Exif trên camera, máy tính và các trang chia sẻ ảnh như Flickr và 500PX.
Đây là một ảnh chụp màn hình về dữ liệu Exif được thể hiện trong Adobe Photoshop sau khi chọn ‘File Info…’ từ menu ‘File’.
Để xem thông tin này trên Windows hãy nhấn chuột phải vào file ảnh và chọn ‘Properties’ rồi chọn tab ‘Details’.
Nếu bạn đang dùng Mac, hãy mở file ảnh trong Preview, rồi chọn ‘Show Inspector’ từ menu ‘Tools’ và chọn tab ‘Exif’.
Chú ý: Các chương trình Adobe tạo một file cùng tên với ảnh nhưng với phần mở rộng ‘xmp’. Nó có nghĩa Extensible Metadata Platform và chứa dữ liệu Exif cho ảnh.
Như bạn có thể thấy, dữ liệu EXIF bao gồm tất cả thông tin về độ phơi sáng. Camera của tôi đặt ở chế độ chỉnh tay. Tốc độ màn trập là 1/320 giây, khẩu độ là f/2.8, ISO 100 và tôi dùng chế độ đo sáng điểm. Nó cũng cho thấy đèn flash được bật.
Trong những ví dụ này, chúng ta đang nhìn vào dữ liệu từ file RAW. Nhưng dữ liệu cũng được lưu vào các loại file khác như JPEG và TIFF.
Chỉ một thứ duy nhất nó không nói cho bạn là liệu ảnh này đã được chỉnh sửa trong quá trình hậu kỳ hay không.
Làm sao thông tin này hữu ích với các nhiếp ảnh gia tập sự?
Khi bạn mới bắt đầu và vẫn đang làm quen với chiếc máy ảnh đầu tiên, dữ liệu Exif có thể giúp bạn học hỏi nhiều điều. Nếu bạn cho ra ảnh không như mong muốn, dữ liệu có thể cho bạn biết tại sao.
© Kevin Landwer-Johan
Ví dụ, tốc độ màn trập là ¼ giây sẽ giúp bạn hiểu lý do tại sao ảnh bị mờ. Để chụp ở tốc độ thấp như vậy bạn nên dùng tripod để tránh rung máy.
Và khẩu độ f/16 sẽ giúp bạn hiểu tại sao máy ảnh của bạn lấy nét tất cả mọi thứ trong khung hình. Bạn có thể nhìn vào dữ liệu Exif nơi các bố cục bị out nét để xem khẩu độ ở đó là bao nhiêu.
© Kevin Landwer-Johan
Dùng dữ liệu Exif để so sánh
Dữ liệu Exif cũng có thể giúp bạn so sánh các ảnh bạn đã chụp. Xem dữ liệu của lens có thể giúp bạn hiểu khi nào là tốt nhất để dùng lens đó. Hãy so sánh khẩu độ tương đương trên hai lens khác nhau. Nó sẽ giúp bạn hiểu thêm về độ sâu trường ảnh.
So sánh cùng một ảnh với hai tiêu cự khác nhau là một bài tập hữu ích. Ba bức ảnh này được chụp bằng cách dùng các lens khác nhau (được mô tả trong dữ liệu Exif).
© Kevin Landwer-Johan
Phân tích và dự đoán
Phân tích dữ liệu Exif của ảnh có thể giúp bạn lên kế hoạch và cải thiện các lần chụp ảnh trong tương lai của cùng một chủ thể hoặc cùng một tình huống. Nghiên cứu dữ liệu của ảnh từ các sự kiện thường niên sẽ cho bạn cái nhìn chuyên sâu về những gì bạn đã làm tốt và những chỗ bạn cần cải thiện.
Người Hmong ở Thái Lan, Lào, Việt Nam và các nước khác (gồm Mỹ và Pháp) tổ chức lễ đón Năm Mới vô cùng ấn tượng. Lễ hội này bao gồm nhiều cuộc thi thể thao đa dạng như đua xe, bắn cung và tung con xoay (top spinning) và thật là thử thách khi chụp những chủ thể này.
Nên trước khi tới lễ hội mỗi năm, tôi đều nhìn lại ảnh tôi đã chụp trước đó. Dữ liệu Exif từ chúng nhắc tôi về thiết lập tôi dùng trong quá khứ. Khi tới nơi tôi biết dùng loại lens nào cho ra bức ảnh đẹp nhất cho mỗi cuộc thi và tốc độ màn trập nào tôi cần để cho ảnh hành động sắc nét trong cuộc đua xe.
© Kevin Landwer-Johan
Việc phân tích dữ liệu từ ảnh của chủ thể bạn không chụp cũng có ích. Trên website như Flickr và 500px dữ liệu Exif thường được thể hiện dọc theo ảnh và nên bạn có thể dùng để tham khảo. Khi bạn đang chụp chủ thể mới, đặc biệt những cái yêu cầu thiết lập camera đặc biệt, hãy xem dữ liệu Exif của ảnh người khác. Nó có thể tiết kiệm cho bạn thời gian và sức lực đấy.
Kết luận
Tận dụng tối đa công cụ bạn có sẽ giúp bạn thành nhiếp ảnh gia giỏi hơn. Lần tới nếu bạn tự hỏi tại sao ảnh đẹp (hoặc không đẹp) thì hãy nhìn vào dữ liệu Exif. Bạn có thể bất ngờ với cái bạn học được đấy.
