While We’re Young – Trong khi chúng ta còn trẻ

Tuổi trẻ, cái độ tuổi giàu năng lượng nhất trong đời một người. Có những người tiêu phí năng lượng vì sự mất định hướng và hoang mang với chính cuộc sống của mình hòng có gắng tìm cho ra được mục đích sống như trong tác phẩm Frances Ha của đạo diễn Noah Baumbach. Nhưng cũng có những người trẻ biết rất rõ mình phải làm gì, và sử dụng năng lượng đó để bằng mọi giá phải đạt được mục đích với tham vọng to lớn, với nhiệt huyết và sự không sợ hãi. Vẫn là đạo diễn Noah Baumbach, trong tác phẩm While We’re Young sản xuất năm 2014, ông đã khắc hoạ một cách vô cùng tốt chân dung của tuổi trẻ, một tuổi trẻ tham vọng trong một thế giới mà sự khác biệt mới thực sự mang lại thành công.

Mở đầu phim bằng lời thoại trong vở kịch “The master builder” của Henrik Ibsen nói về việc những người già lo sợ tham vọng của những người trẻ. Noah đã dùng chính những lời thoại đó để viết lên chân dụng của nhân vật chính Josh (Ben Stiller) cùng người vợ của mình Cornelia (Naomi Watts). Đấy là một cặp vợ chồng đang ở độ tuổi trung niên, sống đơn giản, không thể có con, ham thích đồ công nghệ hiện đại, luôn cố gắng thoát khỏi sự ám ảnh của một cuộc sống quá trầm lặng, lo lắng quá nhiều cho công việc, tiền bạc mà không có điều kiện đi chơi xa. Josh là nhà làm phim tài liệu theo cách truyền thống, đã từng có tiếng tăm với bộ phim đầu tay, và là con rể của một nhà làm phim tài liệu huyền thoại Leslie Breitbart (Charles Grodin).

Những khủng hoảng của Josh ngày càng nặng nề, bộ phim đầy tham vọng của Josh mãi vẫn không thể xong phần hậu kì. Họ không thể có con. Họ lạc lõng trong một mối quan hệ bạn bè với hai người bạn thân mới có con nhỏ. Thật tình cờ, họ gặp và kết bạn với một đôi vợ chồng trẻ tuổi Jamie (Adam Driver) và Darby (Amanda Seyfried). Cuộc sống của họ hoàn toàn thay đổi, xoá trộn và đầy mới mẻ. Sự hâm mộ của Jamie dành cho Josh khiến anh thích thú. Tham vọng dành cho ý tưởng làm phim mới của Jamie khiến Josh muốn mở lòng và giúp đỡ. Và lối sống của Jamie cùng Darby khiến Josh ngưỡng mộ. Bộ phim mở ra một khía cạnh rất tuyệt vời về hai lối sống. Sự hưởng thụ công nghệ hiện đại của những người có đầy đủ vật chất. Và cuộc sống nghèo nhưng biết tận dụng một cách tinh tế những thứ cũ để cấu thành một đời sống nghệ sĩ trẻ mang đậm chất hipster và đầy hoài cổ.

Josh đã từng khó gần, đặc biệt là việc cởi mở trong phong cách làm phim cho đến khi gặp Jamie. Nhiệt huyết tuổi trẻ, những bữa tiệc của tuổi trẻ được khắc hoạ trong một không khí đơn giản nhưng đầy sức sống trái ngược với những bữa tiệc của bạn bè ở độ tuổi Josh. Hai người già, bị cuốn vào một lối sống trẻ mà họ đã đánh mất hoặc có thể họ chưa từng có khi ở độ tuổi đó. Noah Baumbach là một đạo diễn đặc biệt không bao giờ tạo dựng nên những cảnh phim chứa đựng xúc cảm khiến người ta mủi lòng. Bộ phim đầy những tình huống hài hước và trớ trêu, đầy những cảnh tạo cho ta cảm giác về một cuộc sống chú trọng màu sắc hơn là để nhân vật chìm quá sâu vào suy tư. Từ Greenberg đến Frances Ha và While We’re Young, đạo diễn càng khắc hoạ điều đó rõ nét hơn bao giờ hết. Ông hiểu tuổi trẻ ở phía cạnh ít tình yêu nhất. Tuổi trẻ ở khía cạnh, nó phải đối diện với cuộc sống, tiêu xài năng lượng và tham vọng.

Một sự tương phản thực sự đặc biệt từ Frances Ha và While We’re Young. Nếu sự mất định hướng của Frances Ha khiến ông chọn hai tông màu đen trắng làm chủ đạo cho bộ phim. Thì sang đến While We’re Young, sự tham vọng khiến ông tô màu thực sự rực rỡ. Jamie là một nhà làm phim tham vọng, để thành công, câu ta sẵn sàng làm khác đi cách mà những nhà làm phim truyền thống như Josh căm ghét, đó là tạo nên kịch bản giả để truyền thông điệp của đạo diễn. Điều mà ngay cả Leslie – bố vợ của Josh cũng nhận ra và nhưng lại nói với Josh rằng: “Mọi thứ đã thay đổi. Những sự khác biệt mới là điều cần thiết bây giờ”. Nhưng Josh chỉ là một kẻ ngây thơ, ngây thơ đến tận cùng, khi anh cho đến tận cùng chỉ cho rằng Jamie “chỉ là đang quá trẻ”.

Nhưng có thật vậy không? Noah đang nói đến một thông điệp khác, một thông điệp đằng sau sức sống của tuổi trẻ đó là sự giả dối trong xã hội hiện đại. Ta luôn tin rằng ta đang sống cho bản thân mình, mà không quan tâm đến người khác. Nhưng thực ra ta luôn thể hiện ra ngoài những thứ để người khác thích chứ không hẳn là những thứ ta thực sự có. Jamie là một điển hình, một kẻ khôn ngoan, biết sống sao cho người ta yêu thích, và biết sử dụng điều đó để tạo nên thành công và danh tiếng cho mình. Mỗi người tuỳ theo tính cách và lối sống mà có cách đánh giá riêng về bản thân Jamie, cũng như Josh. Bản thân Josh có một nhận định rất hay dành cho Jamie:

“Như thể là… một khi anh ta bắt gặp một người trung thực, thì từ đó, anh ta cứ bắt chước người kia thôi.” ( It’s like… he once saw a sincere person and he’s been imitating him ever since.)

Noah không đi xa đà vào việc phán xét, cũng như đánh giá, ông chỉ kể chuyện, một đạo diễn có lối kể chuyện độc đáo, cuốn hút đặc biệt là về chủ đề tuổi trẻ. Trong đó Ben Stiller đã đóng quá tốt vai trò của mình. Một diễn viên hài, chuyên đóng những vai hài tục, hài bựa theo phong cách Hollywood, nhưng lại rất duyên dáng trong những vai hài cần sự tinh tế, và cần khuôn mặt ngây thơ nhưng cứng nhắc của ông. Từ bộ phim Greenberg (2010), Ben Stiller đã cho thấy mình rất hợp với phong cách làm phim của đạo diễn Noah Baumbach. Những vai diễn vô cùng phù hợp, hoàn toàn giúp ông thoát khỏi hình ảnh mà ông gây dựng trong sự nghiệp, cũng như chứng tỏ được khả năng diễn xuất và khả năng khiến người xem đồng cảm với nhân vật của mình.

Tuổi trẻ, có những người 27 tuổi mà vẫn không biết mình sẽ làm gì và đi làm thế nào. Có những người 20 tuổi đã chắc chắn và đầy quyết liệt để đạt được thành công bằng mọi giá. Điều này hoàn toàn tuỳ thuộc vào tính cách và vị trí của mỗi người. Có thể ta thấy thương cho một Frances Ha cô đơn, và mất định hướng, cũng như ghét Jamie vì sự tham vọng quá đáng đến mức lợi dụng người khác. Nhưng cuộc sống là một bản màu đa sắc. Có những kẻ mơ mộng, và cũng có những kẻ muốn đạt được đỉnh thành công. Thật khó phán xét ai đúng ai sai. Tôi chỉ nghĩ rằng, mỗi người có quyền chọn cách sống cho mình. Đặc biệt là tuổi trẻ, khi năng lượng của ta tràn đầy, thì đừng đứng yên một chỗ mà hãy tiêu xài nó theo cách mà bạn muốn, không do dự và sợ hãi.