Phong cách Rococo là tinh hoa được đúc kết từ giai đoạn nghệ thuật Ba-rốc, nó kế thừa vẻ đẹp xa hoa, lộng lẫy của thời kỳ trước, đồng thời, truyền tải luồng một cảm xúc tươi vui đặc trưng.
Phong cách Rococo thường được áp dụng trong thiết kế nội thất và hội họa. Sau đây, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về lịch sử hình thành và phát triển cùng những đặc điểm tiêu biểu của phong cách nghệ thuật đặc biệt này.
Lịch sử hình thành và phát triển
Phong cách Rococo nổi lên như một hiện tượng trong khoảng năm 1730-1770. Nó xuất hiện lần đầu tại Pháp, sau đó lan rộng ra phần còn lại của châu Âu bao gồm Anh Quốc, Áo, Đức, và Nga.
Tên gọi Rococo là sự kết hợp giữa rocaille (vỏ) trong tiếng Pháp và barocco trong tiếng Ý. Rocaille là nghệ thuật trang trí đài phun nước và hang động ở thời kỳ Phục hưng Ý. Nghệ sĩ Rocaille thường tô điểm cho tác phẩm của mình bằng những chất liệu như vỏ sò hoặc đá cuội, mô phỏng tự nhiên và đại dương.
Tương tự nghệ sĩ Phục hưng, nghệ sĩ Rococo có niềm đam lớn với sông nước, điều này được minh chứng qua những chi tiết trang trí với đường cong nhấp nhô, uốn lượn của sóng nước bên cạnh nguồn cảm hứng đại dương xuất hiện xuyên suốt các tác phẩm.
Nghệ thuật Rococo
Hội họa
Họa phẩm Rococo chịu ảnh hưởng đáng kể từ phong cách rocaille, thể hiện qua những hình tượng phù phiếm, sự chú trọng tới từng chi tiết, và bảng màu pastel đặc trưng.
Chủ đề tác phẩm
Tác phẩm Rococo thường xoay quanh những chủ đề vui tươi – một lối tiếp cận được phổ biến bởi danh họa người Pháp Antoine Watteau. Là cha đẻ của fête galante – loại hình hội họa chủ yếu xoay quanh chủ đề lễ hội, các bữa tiệc được tổ chức trong khu vườn, và các hoạt động ngoài trời khác – Watteau đã sáng tạo những tác phẩm kỳ dị với bối cảnh tại đồng quê, xen lẫn yếu tố hiện thực và kỳ ảo, thông qua sự xuất hiện đồng thời của con người và thần linh trong cùng một khung hình.
Bên cạnh bối cảnh ngoài trời, họa sĩ Rococo cũng thường khắc họa khung cảnh nội thất xa hoa. Tiêu biểu là loạt tác phẩm fête galanta mang hơi hướng thần thoại.
Sự tinh tế trong từng chi tiết
Lấy cảm hứng từ nghệ sĩ thời Phục hưng, họa sĩ Rococo luôn chú trọng tới từng chi tiết của tác phẩm. Danh họa người Pháp François Boucher là một ví dụ tiêu biểu. Ông được biết tới qua những tác phẩm với khung cảnh phức tạp. Lối tiếp cận có phần cầu toàn của người họa sĩ được thể hiện qua những bộ trang phục lộng lẫy và hình ảnh “bầu trời” được khắc họa trau chuốt, tỉ mỉ.
Bảng màu Pastel nhã nhặn
Nếu như trong thời kỳ Ba-rốc, những gam màu trầm và kỹ thuật đánh bóng đổ được ưa chuộng thì đến thời của Rococo, bảng màu Pastel nhã nhặn được lên ngôi. Jean-Honoré Fragonard đã nắm bắt điều này qua tác phẩm nổi tiếng nhất của ông mang tên The Swing (Chiếc xích đu). Giữa khu vườn xanh lá là hình ảnh người phụ nữ mặc váy hồng đang tung bay trên chiếc xích đu, nàng hất tung chiếc hài một cách đầy quyến rũ.
Nghệ thuật thiết kế Rococo
Bên cạnh hội họa, phong cách Rococo còn được áp dụng trong thiết kế nội thất, với lối tiếp cận tự nhiên một cách màu mè, bất cân xứng và bất quy tắc.
Những đường cong bất cân xứng
Phong cách trang trí Rococo đặc trưng bởi những đường nét uốn lượn của ánh hào quang, những đường vòng gợn sóng không theo quy luật và bố cục nhất định. Những đường cong này là sự cách điệu hóa của tự nhiên và thường được xuất hiện trên rất nhiều đồ vật, từ chiếc bàn tinh xảo cho tới giá đỡ nến bắt mắt.
Nguồn cảm hứng lớn từ tự nhiên
Hầu hết các tác phẩm thiết kế Rococo đều được lấy cảm hứng từ tự nhiên, tiêu biểu như vỏ sò, sóng nước, hay đại dương. Không chỉ chịu ảnh hưởng của phong cách rocaille, rất nhiều nghệ sĩ Rococo còn sử dụng họa tiết lá trong tác phẩm, bao gồm những bức tường mạ vàng với họa tiết cây leo hay trần nhà được cách điệu với họa tiết hình lá ô rô.
(Ảnh: NonOmnisMoriar qua Wikimedia Commons CC BY-SA 3.0)
Di sản
Bên cạnh trường phái Ấn tượng, trường phái Rococo được coi là một trong những phong trào nghệ thuật có tầm ảnh hưởng lớn của Pháp. Rococo được ưa chuộng bởi những họa phẩm với màu sắc vui tươi, kỳ ảo nhưng cũng không kém phần thanh lịch và duyên dáng.
TỔNG HỢP/MAI ANH/SUYNGAM.VN
