Hôm qua tôi đến một cửa hàng với ý định mua một vài thứ. Vừa trông thấy tôi, chị chủ quán đã vận hết ngôn từ có cánh để chào hỏi. Chị ấy khen tôi dạo này trông có vẻ xinh ra. Tôi chỉ biết cười thôi, tôi biết đó là thói quen xã giao, cách lấy lòng khách hàng mà tất cả những người kinh doanh đều cần trang bị. Chứ tôi thì xinh xắn cái nỗi gì, với bộ dạng lôi thôi của tôi, tôi biết lúc ấy nó không hề đạt tiêu chuẩn để lọt vào định nghĩa xinh đẹp của chị ấy.
Để nhìn nhận lại đúng những lời khen, khi rời khỏi cửa hàng, tôi thậm chí đã cố tạt qua quán cà phê có ốp kính bên ngoài. Tôi đứng trước gương tầm 5 phút với ý định ngắm nghía bộ dạng tôi lúc đó. Rồi tôi tiếp tục trở về nhà, vừa chạy xe vừa cười rất lâu cùng suy nghĩ: “Đã có lúc mình cũng vui mừng vì những lời khen.”
Nếu tôi chưa từng trăn trở với câu hỏi “Tôi là ai?” tôi nghĩ với lời khen ấy, tôi cũng đã nhảy cỡn lên vì vui sướng. Nhưng thật tiếc là tôi đã qua rồi cái tuổi thơ ngây. Vậy nên, làm sao tôi có thể là ai đó chỉ bằng lời nói của người khác. Ai đó mà mọi người đang nghĩ về tôi chứ không phải là bản chất thực sự của tôi.
Họ nói tôi xinh đẹp, thế là tôi xinh đẹp. Họ nói tôi giỏi giang, và thế là tôi trở nên giỏi giang sao? Điều này diễn ra theo một quỹ đạo mà ngay cả khi họ chê bai, họ nói tôi xấu, tôi lập tức trở nên rất xấu. Việc tự lừa gạt bản thân, bị thôi miên bằng những ngôn từ của người khác, nó thực sự rất tai hại. Nó sẽ khiến tôi trở thành nô lệ. Đôi khi được đánh bóng sáng lên, nhưng tin tôi đi, tôi đã từng tổn thương rất nặng, thậm chí là bị sỉ nhục khủng khiếp.
Tôi nghĩ rằng, hầu hết mọi người đều đang bị nhốt trong ý tưởng tâm trí người khác. Có một chàng trai đến nhà tôi, anh ta lướt mắt đảo nghiêng căn nhà tôi đang sống, những quyển sách, ấn tượng ban đầu anh ta bắt gặp về thái độ, cách cư xử của tôi. Anh ta nghĩ rằng tôi ắt hẳn phải là một cô gái hiền lành. Anh ta đã nghĩ rằng tôi ắt phải thông thái hiểu biết, vì trên kệ sách của tôi còn có cả sách triết học, sách tâm linh. Anh ta mặc nhiên tạo ra một cô gái trong trí tưởng tượng của anh ta, một hình ảnh hoàn toàn khác tôi.
Rồi chúng tôi nói chuyện, nội tâm phức tạp của tôi lộ diện, tôi không được đức hạnh như trong quyển sách tâm linh đã viết trên kệ. Và rồi anh ta bảo rằng tôi không phải là người như anh ta đã nghĩ. Có thể anh ta đã thất vọng vì tôi không giống với con người của tâm trí anh ta đã tạo ra. Nói thật, tôi không hiền hành, chỉ tại tôi nghĩ mình không cần thiết phải tỏ ra khôn ngoan ranh ma. Tôi cũng không bao giờ nổi giận hung dữ, vì tôi không tin to tiếng hay quát mắng thì giải quyết được gì.
Hồi tôi mới tập tành hút thuốc, tôi luôn phải lén lút trong góc hoặc trong nhà vệ sinh. Bởi vì hồi đó tôi cũng rất sợ người khác soi mói đánh giá tôi. Rồi đến một hôm tôi chợt nhận ra nếu tôi hút thuốc thì tôi là đứa không có nhân cách sao? Nếu tôi hút thuốc thì bỗng dưng tôi bị biến thành một đứa không ra gì? Nếu có người phát hiện ra thì tôi phải làm gì đây? Tôi phải lén lút trong các nhà vệ sinh và nói rằng tôi đã bỏ thuốc lá sao? Chỉ vì sự ảo tưởng của họ về tôi mà tôi phải biến mình thành đứa hai mặt sao?
Thời điểm cách đây một năm, khi tôi đã hoàn toàn bỏ thuốc lá. Vì đã từng sống một quãng thời gian rất dài không làm việc, ngày nào tôi cũng chỉ ra quán cà phê đóng đô ngồi đốt thuốc, nên một số người lui tới thân quen gặp tôi lại hỏi. “Dạo này bỏ thuốc rồi à? Vậy cũng tốt, con gái mà hút thuốc không nên đâu.” Tôi cũng lại cười thôi, tôi không bỏ thuốc để mọi người công nhận tôi là con gái, hay người hiền lành, người chuẩn mực đạo đức.
Năm lên lớp 7, tôi đã biết cách lên kế hoạch để lấy trộm tiền mẹ đi chơi. Tôi còn ăn cắp cả đồ trong cửa hàng để chứng tỏ tôi là người khôn ngoan với bạn bè. Tôi bỏ nhà đi bụi, bỏ học, tần suất có mặt trong phòng giám thị của bố mẹ tôi hồi tôi còn đi học là rất thường xuyên. Những người lần đầu gặp, họ cứ nhìn mặt tôi rồi tự kết luận tôi thơ ngây hiền lành. Nhưng tôi đâu cố tạo ra tôi đáng yêu vậy trong mắt họ. Tôi là một đứa ranh mãnh, khôn lỏi, tôi có thể nhìn sắc mặt người khác và biết người đó có đang diễn kịch. Nhưng mọi người gặp tôi, tưởng tượng ra tôi, thế rồi bỗng nhiên ý nghĩ tưởng tượng của họ không còn khớp với con người thực tại, tôi thấy họ đâm ra hụt hẫng. Mọi người đều thế, họ cứ tưởng tượng, trong khi tôi chẳng liên quan gì đến nó cả.
Tôi chỉ luôn là tôi thôi. Nhưng chỉ vì muốn thỏa mãn bản thân, họ vẽ tôi như họ muốn, họ cứ hình dung về tôi như họ mong đợi. Chỉ để chứng mình họ tự do kiểm soát tôi trong trí tưởng tượng của họ. Mọi người cứ cố giăng bẫy tôi, khiến tôi tốt đẹp hơn trong giây lát chỉ để đạp tôi xuống. Chính họ thần thánh hóa tôi lên rồi cũng chính họ biến tôi trở thành ác quỷ.
Tôi họa có là kẻ dở hơi mới đi bận tâm đến ba cái lời vớ vẩn ấy. Tại sao tôi phải đi tìm tôi trong lời nói của người khác? Muốn biết mình là ai, cứ soi gương đi rồi biết. Nếu họ có thể ban phát cho tôi vài ba hình ảnh tốt đẹp, thì cũng dễ dàng thôi, họ thừa khả năng để đánh đổi tôi trong vài giây. Họ là ai mà có quyền khiến tôi trở nên tốt rồi biến thành xấu được.
Tôi là đứa chẳng bao giờ muốn nghe những lời khen. Tôi rất ngại ở gần những người mà lời lẽ thốt ra sặc mùi hoa mỹ dành cho tôi, bởi tôi không định bị bất kì ai thao túng. Tôi chỉ là bản thân tôi thôi. Tôi nói thế không có nghĩa tôi trách móc họ, tôi đổ lỗi họ giả tạo. Nếu là tôi trước đây, có lẽ tôi sẽ thế, nhưng giờ tôi hiểu ra rồi. Họ thậm chí còn không nhận biết được họ đang nói gì. Làm sao tôi có thể trách móc một người mà họ thậm chí còn không biết họ đang làm gì kia chứ. Thậm chí ngay đến bản thân tôi, cũng chẳng tốt đẹp gì hơn họ. Thỉnh thoảng tôi cũng còn khiếp sợ chính tôi vì những tưởng tượng bệnh hoạn của tôi khi nghĩ về người khác.
Tôi ít khi nói chuyện với người lạ. Tôi biết họ hoàn toàn không thể hiểu được tôi, họ sẽ bị những tưởng tượng đánh lừa. Tôi không nghĩ rằng vài ba câu hỏi han sẽ đủ manh mối cho một người lạ tránh khỏi hành động bỏ tù tôi trong thế giới do người đó tạo ra. Cuộc sống này, dường như cái thực nó trở nên ít thực hơn cái giả. Hầu hết chúng ta đều đang giam giữ rất nhiều người trong tâm trí của mình, bằng trí tưởng tượng của mình. Vậy nên, tôi không bao giờ để người khác ngang nhiên tự huyễn họ là nhà họa sĩ, có thể cầm màu để tô vẽ ra con người tôi. Khi có người muốn phác họa chân dung của tôi, tôi luôn tự bảo với mình rằng: “Soi gương đi, mày chỉ là mày thôi.”
Tác giả: Ni Chi
