Tra ra sources của mấy câu nói quan trọng này có cảm giác giống như mò kim đáy bể và tốn khá nhiều thời gian. Nhưng đó là công việc của một “học giả” nghiêm túc cần phải làm, nhất là đối với những câu nói của các tiến sĩ vật lý cha ông. Nhiều câu được copy khắp mọi nơi, nhưng nếu không tìm được source thì đành phải loại nó ra khỏi bài dịch.
“Tôi xem ý thức (consciousness) là nền tảng. Tôi xem vật chất là phát sinh từ ý thức. Chúng ta không thể đi ra sau ý thức. Mọi thứ mà chúng ta nói đến, mọi thứ mà chúng ta xem là đang tồn tại, đều hàm định ý thức.” – Max Planck [1]
“Sau những cuộc thảo luận về triết học Ấn Độ, một số ý tưởng về Vật lý Lượng tử tưởng chừng rất điên rồ bỗng trở nên có ý nghĩa hơn nhiều.” – Werner Heisenberg [2]
“Cùng những quy lực (forces) đã định hình thiên nhiên trong mọi hình tướng của nàng cũng chịu trách nhiệm cho cấu trúc của tâm trí chúng ta.” – Werner Heisenberg [3]
“Chúng ta không thuộc về thế giới vật chất mà khoa học xây dựng cho chúng ta. Chúng ta không ở trong nó; chúng ta đang ở bên ngoài. Chúng ta chỉ là khán giả. Lý do vì sao chúng ta tin rằng chúng ta ở trong đó, rằng chúng ta thuộc về bức tranh [thế giới], là vì thân thể của chúng ta đang ở trong bức tranh [thế giới]. Thân thể của chúng ta thuộc về nó. Không chỉ thân thể của chính tôi, mà của bạn bè tôi, của con chó và con mèo và con ngựa của tôi, và của tất cả những người và động vật khác. Và đây là phương tiện duy nhất của tôi để giao tiếp với họ.” – Erwin Schrödinger, ‘Nature and the Greeks’ and ‘Science and Humanism’
“Ý thức là một số ít (singular) [Nhất thể], số nhiều (plural) của nó không tồn tại. Chỉ có một thứ duy nhất và cái dường như là số nhiều chỉ đơn thuần là một loạt các khía cạnh khác nhau của một thứ này, nó chỉ là một sự đánh lừa, maya của Ấn Độ, như trong một căn phòng toàn gương.” – Erwin Schrödinger [4]
“Mặc dù tôi nghĩ rằng sự sống có thể là kết quả của một sự tình cờ, tôi không nghĩ vậy đối với ý thức.” – Erwin Schrödinger [5]
>>> PHẦN 1: https://triethocduongpho.net/2019/05/27/thdp-translation-cac-nha-vat-ly-luong-tu-noi-gi-ve-chu-nghia-duy-vat-materialism/
Biên dịch: Prana – SUYNGAM.VN
(English version)
THAM KHẢO
[1] Interview in ‘The Observer’ (25 January 1931), p.17, column 3
[2] Salil Gewali, Great Minds on India, p.117
[3] Werner Heisenberg, Physics and Beyond: Encounters and Conversations (1971)
[4] E. Schrödinger, My View of the World. Ox Bow Press, Woodbridge, Conn., 1983
[5] W. Moore, A Life of Erwin Schrödinger, Canto edition, Cambridge U. Press (1994), p. 181
