Le Grande Bellezza (tiếng Anh: The Great Beauty) sản xuất vào năm 2013 dưới bàn tay tài ba của đạo diễn người Ý Paolo Sorrentino. Bộ phim vinh dự là phim khai mạc tại Liên hoan phim Cannes 2013 và đoạt giải Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất tại Oscar lần thứ 86.
Lấy bối cảnh ở Rome, phim xoay quanh Jep Gambardella – một nhà văn thuộc tầng lớp thượng lưu Ý. Sau 40 năm kể từ ngày xuất bản ấn phẩm nổi tiếng của mình: The Human Apparatus, Jep mất dần cảm hứng sáng tác và bắt đầu lang thang mỗi tối để tìm kiếm Le Grande Bellezza (Vẻ đẹp vĩ đại) của riêng ông. Câu chuyện về cuộc hành trình tìm kiếm vẻ đẹp vĩ đại của Jep Gambardella – về những con người đau đáu cả đời để đi tìm lại sự vĩ đại thực sự.
Đôi khi một con người thành đạt, có tất cả mọi thứ trong tay chẳng thiếu một thứ gì khi nhìn lại cuộc đời mình chợt nhận ra:
“Điều quan trọng nhất tôi phát hiện ra ở tuổi 65 là tôi không thể lãng phí thời gian làm những việc tôi không muốn làm.”
Qua màn ảnh, tôi nghĩ mình đã “thấy” khá đầy đủ các nhân vật đại diện cho hình mẫu đàn ông thuộc các tầng lớp khác nhau trong xã hội nhưng điện ảnh là chuyện của sáng tạo, khi ta nghỉ ngơi thì nó luôn vận động mạnh mẽ và đem đến cho ta từ bất ngờ này đến bất ngờ khác. Lần này Paolo gửi đến chúng ta Jep Gambardella – một con người quá đỗi quyến rũ ngay từ những khung hình đầu tiên ông xuất hiện. Tôi sẽ không so sánh ông với bất kì hình mẫu nổi tiếng nào khác, vì với tôi Jep Gambardella không đơn thuần là một cá nhân độc nhất, ông là biểu tượng của nền văn hóa đang dần tàn lụi cùng với nụ cười của thời đại. Jep khắc họa đậm nét hình ảnh đàn ông Ý hào hoa, bảnh bao trong bộ suit đắt tiền. Ông mang trong mình sự duyên dáng, lịch thiệp của một quý ông, sự quyến rũ của người từng trải và đôi lúc là nét ngây ngô của cậu trai 18 khi đứng trước cái đẹp. Quan trọng hơn hết đằng sau vẻ hào hoa đó là một nhà văn cực kỳ đa cảm.
Không chỉ bị choáng ngợp bởi nhân vật chính, tuyến nhân vật phụ cũng để lại nhiều suy nghĩ và ấn tượng cho người xem. Các nhân vật phụ không hề mờ nhạt mà ngược lại họ sắc nét và có chiều sâu. Điều này góp phần thúc đẩy giúp nhân vật Jep càng trở nên nổi bật hơn dưới ánh sáng “sân khấu”. Bên cạnh đó, họ kích thích trí tò mò và thu hút người xem mỗi lần họ xuất hiện trên màn ảnh như vợ chồng bá tước Colonnas – một nhà quý tộc đã hết thời nay sống nương vào danh tiếng bằng cách cho thuê tước vị hay nhân vật Stefano – người đàn ông bí ẩn cất giữ chìa khóa của những công trình đẹp nhất ở Rome. Địa vị xã hội và tính cách nhân vật được giới thiệu một cách rõ ràng qua phần diễn xuất tinh tế của dàn diễn viên giàu kinh nghiệm và khá quen mặt như Carlo Verdone, Sabrina Ferilli.
Le Grande Bellezza miêu tả một Rome hối hả, nhộn nhịp và phong cảnh đẹp trữ tình đến nao nức lòng người, những vẻ đẹp đa chiều tuyệt diệu từ kiến trúc, tôn giáo đến văn hóa. Và tất nhiên không thể thiếu đời sống trụy lạc của giới quý tộc qua những bữa tiệc xa hoa, qua hình ảnh những cô gái điếm lõa lồ hòa lẫn vào màn đêm ở Rome.
Đạo diễn Sorrentino có những cảnh đặc tả tiểu biểu gợi lên vài ám ảnh nhẹ nhàng cho người xem. Ngay ở đoạn đầu, giữa bữa tiệc mừng sinh nhật 65 tuổi của Jep, ông từ tốn bước ra khỏi dòng người đang nhảy múa, chậm rãi hút thuốc và tự giới thiệu về mình: “Với những câu hỏi này, như những đứa trẻ, những người bạn của tôi luôn có cùng một câu trả lời là âm đạo, trong khi tôi trả lời là mùi của những người già trong căn nhà. Câu hỏi là bạn thích điều gì nhất trên đời, tôi vốn sinh ra đã rất nhạy cảm. Tôi sinh ra vốn đề làm nhà văn. Tôi sinh ra để trở thành Jep Gambardella”.
Xuyên suốt phim còn là những mảnh kí ức xen lẫn thực tại, hình ảnh mối tình đầu của Jep hiện lên mỗi lúc một rõ ràng hơn. Jep hồi tưởng lại quá khứ với mối tình đầu của mình, “Trên hòn đảo … vào một ngày hè lúc tôi 18 tuổi, còn cô ấy 20. Tại một ngọn hải đăng, vào ban đêm, tôi định hôn cô ấy, nhưng cô ấy lại quay đi, tôi đã rất thất vọng”. Màn đêm không làm nhòa đi đường nét tươi trẻ của nàng, nàng với mái tóc bồng bềnh, chiếc mũi cao cùng đôi mắt mơ màng. The Lamb của John Tavener vang lên chậm rãi như cách nàng cởi chiếc áo trắng để lộ bầu ngực. Ký ức nhuộm màu xanh thẳm của biển đêm cùng tiếng chim hải âu trở thành thứ ám ảnh ngọt ngào đầy tiếc nuối.
Sẽ là một thiếu sót lớn nếu không dành lời khen đến âm nhạc của phim mà Lele Marchitelli là nhà soạn nhạc chính cùng các nhạc sĩ khác như David Lang và John Tavener. Âm nhạc được lồng ghép khéo léo vào phim giúp Le Grande Bellezza thăng hoa hơn và đưa người xem đến cung bậc cao nhất của cảm xúc. Dành cho khán giả yêu thích điện ảnh cũng như những giai điệu của nước Ý, âm nhạc của phim chắc chắn sẽ không làm bạn thất vọng. Bộ phim sử dụng một số bài hát kinh điển như Forever của Antonello Venditti (ngoài ra ông cũng đóng một vai khách mời trong phim).
Nếu bạn hỏi tôi rốt cuộc Jep Gambrellazza có tìm thấy vẻ đẹp vĩ đại mà ông hằng khao khát? Tôi sẽ nói rằng ông nhận thấy cuộc sống và những vẻ đẹp quanh mình đang dần tàn lụi. Điều duy nhất còn sót lại là cuộc sống xa hoa được nhét đầy bởi những ảo tưởng bắt nguồn từ sự bất hạnh của mỗi cá nhân trong xã hội Ý thu nhỏ đó. Jep nói rằng: “Tất cả đều được chôn vùi trong những vỏ bọc vụng về của thế giới này. Mọi thứ bao bọc lẫn nhau, chẵng có thứ gì nằm ngoài cùng cả. Vì vậy hãy để cuốn tiểu thuyết này bắt đầu. Xét cho cùng nó chỉ là một mánh khóe mà thôi. Phải, tất cả chỉ là một trò lừa đảo”. Và như thế cuốn tiểu thuyết mới của ông sẽ bắt đầu với sự thiếu vắng của Vẻ đẹp vĩ đại, bởi vì tất cả chỉ là một trò bịp như cái cách mà nhà ảo thuật làm biến mất con hươu cao cổ.
Khi viết về La Grande Bellezza vốn từ của tôi trở nên nghèo nàn đến tội nghiệp. Chúng ta không bao giờ ca ngợi hết được vẻ đẹp của một người con gái, của nước Ý, vẻ đẹp của tôn giáo, tín ngưỡng hay bất kì một nền văn hóa nào, đặc biệt là qua đôi mắt của Paolo Sorrentino. Đôi khi chỉ riêng việc ngắm nhìn vẻ e ấp, yêu kiều của thiếu nữ đã làm ta bủn rủn hết tay chân.
Liệu sau bài viết này bạn có nên dành chút thời gian để xem La Grande Bellezza? Hẳn nhiên là có và việc ngăn cản bản thân chiêm ngưỡng cái đẹp là một tội ác khủng khiếp. Tôi nghĩ La Grande Bellezza của đạo diễn Paolo chỉ là một trong những “trò mánh khóe” khác của ông để mê hoặc những kẻ ngây thơ như chúng ta, làm chúng ta ngộp thở, choáng váng trước vẻ đẹp của nước Ý. Nhưng lại là một mánh khóe quá khéo léo và quyến rũ đến nỗi ta xin nguyện được làm nạn nhân.
