Có 4 con đường chân chính đi tới giác ngộ mà Kinh điển Ấn giáo cổ đã từng chỉ dạy. Một trong số đó là Karma Yoga – con đường hành động (the path of action), cụ thể hơn là hành động không mong cầu kết quả, hay lao động tận tụy không vì sự hưởng thụ thành quả vật chất. Nếu đã đọc Chí Tôn Ca, bạn sẽ thấy quen thuộc với những câu nói này:
“Dhanañjaya ơi, hãy chấm dứt mọi việc làm tội lỗi nhờ sự phục vụ tận tụy, và hãy hiến mình cho Đấng Tối Cao trong tâm thức đó. Chỉ những kẻ bần tiện mới muốn hưởng thành quả lao động của mình.
Người đang phục vụ tận tụy thoát khỏi nghiệp quả của hành động tốt lẫn hành động xấu thậm chí ở ngay kiếp này. Vì thế hãy hiến mình cho yoga, đỉnh cao của mọi hoạt động.” – Sri Krishna, Chí Tôn Ca (Chương 2: 49-50)
Thoạt nghe thì có vẻ con đường này đơn giản, cứ làm việc vô tư hết mình thôi, nhưng khi nhìn kỹ ra thì không có mấy ai thực hiện được điều đó trong cuộc sống. Đứng trước một trải nghiệm gì đó, chúng ta thường có những tưởng tượng hay kỳ vọng về nó và cảm thấy thật khó mà vô tư nổi. Ngày mai nắng phải đẹp để đi tắm suối, chiều nay làm món bánh kem lần đầu tiên phải giống như trên ảnh, công việc phải đạt chỉ tiêu, người yêu phải vừa tiêu chuẩn, những người xung quanh phải dễ thương đúng ý, cuộc sống phải dễ hiểu dễ dàng,… Nói chung, hầu như chúng ta đều kỳ vọng những điều tốt đẹp nhất có thể về chính bản thân mình và thế giới, một viễn cảnh tươi sáng, rạng rỡ như thiên đàng.
Hẳn nhiên là cuộc đời sẽ đáp ứng những nguyện vọng chính đáng ấy. Vì không ai lại không mong muốn những điều tốt đẹp trong đời. Nhưng vấn đề ở đây đó là những ước mơ ấy được thành tựu vào lúc nào, dưới hình thức bối cảnh nào thì không phải là việc thuộc phạm vi kiểm soát của con người. Đó là việc của vũ trụ, của cuộc sống. Và khi sự kỳ vọng vẫn còn ở đó, một người sẽ không thể thấy được cách vận hành của huyền cơ, cách nó đang biểu lộ ra những điều đẹp đẽ ngay trước mắt chúng ta. Tất cả những gì một người có nhiều kỳ vọng nhìn thấy chỉ là những sự sai lệch, thiếu sót từ thế giới bên ngoài. Anh ta luôn cố gắng kiểm soát, chỉnh sửa nó sao cho vừa ý. Hoặc anh ta luôn trong trạng thái sôi sục mong ngóng sự đáp ứng từ cuộc đời. Nếu mọi sự may mắn trùng khớp, người ấy cũng chẳng thấy sướng vui là bao vì họ không còn bất ngờ. Nhưng nếu mọi thứ chệch khỏi tưởng tượng, họ sẽ không tránh khỏi sự thất vọng.
Nếu cẩn thận quan sát cuộc sống thường ngày, bạn thử đếm xem mình đã thất vọng vì bao nhiêu chuyện? Vì một cái cây không đặt đúng chỗ, vì một lời nói không vừa lỗ tai, vì một sự kiện trì hoãn, vì một “góc tối” của người thân mà bạn vô tình nhận thấy? Sống mà luôn thất vọng thì chẳng phải là lãng phí cuộc đời hay sao?
Tôi nhớ một lần trước kia tôi cùng đám bạn đi chơi suối một cách ngẫu hứng không có chuẩn bị gì. Chúng tôi chưa từng tới đây bao giờ nên cũng chẳng biết nó ra sao. Thoạt đầu bước vào, chúng tôi thấy một dòng suối nhỏ nhân tạo chảy nhẹ nhẹ. Cả lũ rú lên sung sướng và thi nhau lội xuống nghịch nước và chụp ảnh. Chúng tôi nghĩ rằng khu du lịch này cũng không quá tệ. Nhưng khi rời con suối đó và đi vào sâu hơn một đoạn nữa, chúng tôi nghe thấy tiếng nước đổ ầm ầm. Thì ra có một dòng thác tự nhiên hoành tráng đang bắn bọt tung tóe và tạo cả cầu vồng. Thấy thế, chúng tôi lại rú lên sung sướng một lần nữa, lần này to hơn lần trước và lại ùa xuống chơi đùa. Đứa nào đứa nấy cười toe toét không ngậm được miệng. Cả lũ lại nghĩ rằng khu này thật tuyệt vời. Nhưng mọi chuyện còn kết thúc vượt ngoài mong đợi khi cả lũ chúng tôi phát hiện ra con thác đó đổ ra một hồ nước mênh mông trong vắt. Vậy là cả lũ lại rú lên sung sướng lần nữa và hùa nhau nhảy cả xuống tắm. Có đứa lạnh run người mà vẫn chưa muốn lên bờ. Đó là một trong những chuyến đi ấn tượng nhất mà tôi từng trải qua. Tất cả là nhờ không đứa nào mang theo trong mình một kỳ vọng gì.
Khi không có kỳ vọng, bạn sẽ thấy mình được chúc phúc và giàu có. Bạn hoàn toàn rỗng lặng và liên tục được cuộc đời thêm vào. Nên với bất kỳ điều gì xảy tới hay đang hiện hữu, bạn cũng thấy vui sướng và biết ơn vì sự đủ đầy.
“Không phải người có quá ít, mà người thèm khát nhiều hơn, là kẻ đói nghèo.” — Seneca
Khi không có kỳ vọng, bạn được tự do khỏi những áp lực và kiểm soát, bạn nhìn cuộc đời bằng con mắt trong sáng vô tư. Khi ấy, cuộc đời hé lộ cho bạn thấy những vẻ đẹp và phép màu của nó.
Khi không có kỳ vọng, bạn được tuôn chảy bởi dòng cảm hứng bên trong. Bạn sẵn sàng lao động và cống hiến, sẵn sàng trải nghiệm mà không hề nghi ngại hay sợ hãi. Vì bạn biết rằng cuộc đời luôn dẫn dắt và đưa tới những bài học tuyệt vời.
Khi không có kỳ vọng, bạn được sống trong sự thư thái và ngơi nghỉ. Bất kể bạn đang ở đâu và làm gì, bạn cũng có được một không gian lắng đọng nhẹ nhàng bên trong tâm hồn. Bạn tận hưởng cuộc sống trong từng khoảnh khắc mà nó hiển lộ.
Và khi không có kỳ vọng, bạn được hòa vào sự tĩnh lặng diệu kỳ, nơi vượt thoát khỏi thế giới xô bồ náo động, khỏi những tâm tư đòi hỏi, khỏi những bất an căng thẳng, khỏi những thất vọng giận dữ. Bạn hoàn toàn có được bình an.
Nếu bạn đang ao ước một cuộc sống tuyệt vời và đẹp đẽ thì bạn đã được đáp ứng ngay từ khi sinh ra rồi. Tất cả những gì bạn cần làm là nhận ra điều đó, bằng một trái tim trong sáng vô tư, bằng sự lao động hăng say và bằng niềm hân hoan khi tận tưởng từng khoảnh khắc trong đời.
Tác giả: Vũ Thanh Hòa
