Đến tháng 9 năm nay là tròn 5 năm mình có thói quen hay ngồi cà phê làm việc, viết lách hay chỉ đọc sách. Có nhiều ngày, mình ngồi cà phê từ 8 giờ sáng tới 8 giờ tối chỉ để viết và đọc tiểu thuyết của Murakami hoặc nghiên cứu Phật giáo qua ebook.
Trong 5 năm qua, nhiều người lớn và không ít bạn bè học cấp 2 (những người 8x đời cuối và 9x đời đầu) vẫn liên tục thắc mắc về việc có thể ngồi cà phê làm việc liệu có phải chỉ là một lý do bao biện của một đứa vô công rồi nghề chơi bời lêu lổng. Mình cảm thấy vô cùng ngạc nhiên chẳng biết tại sao tất cả vẫn không thể chấp nhận điều đó, dù bây giờ bạn bè cấp 2, người thân như bác trưởng họ gần 80 tuổi bên ngoại nhà mình đều dễ dàng sử dụng Facebook để giao tiếp, dùng điện thoại để gọi xe, đặt từ quần áo cho tới đồ ăn trên chỉ bằng mấy lần lướt ngón tay, vốn là một khái niệm 10 năm trước còn không tồn tại mà lại chẳng chấp nhận rằng có thể ngồi cà phê làm việc như ở văn phòng hay công ty.
Nhưng đó không phải là điều duy nhất mình biết và nhận được nhiều ý kiến mọi người về cách mình sống cũng như suy nghĩ và tư duy của mình. Người thân và bạn mình vẫn đi trong lối mòn của một tư duy cũ để nhìn nhận những khái niệm đã dịch chuyển sang một thế giới khác, nơi mà ở đâu cũng có thể làm việc, học hỏi và kết nối mọi thứ trong cùng một lúc, như:
- Không chấp nhận một công việc nếu nó không có trụ sở, công ty, văn phòng đàng hoàng.
- Không chấp nhận một khái niệm mới như làm việc ở nhà hay quán cà phê.
- Đọc sách, viết lách mà không kiếm ra tiền thì làm shipper, chạy Grab có phải tốt hơn không.
- Quan niệm trước tuổi 30 phải có một công việc ổn định, một vị trí hoặc một sự nghiệp vững chắc. Nếu không đạt được những mục tiêu này thì lập gia đình, sinh con và sống một cuộc sống bình thường.
- Đừng mơ mộng nghĩ rằng sẽ làm được cái gì to tát khi đã 30 tuổi cả, sống nửa đời người rồi, nên biết thân biết phận chấp nhận thực tế đi.
- Và không tin rằng mình hay nhiều bạn khác sẽ ổn với một cuộc sống và tư duy khác biệt như thế.
Mình có thể nói thẳng rằng nhiều người chúng ta biết, bao gồm bố mẹ, họ hàng và bạn bè cùng trang lứa của bạn đang vẫn giữ một tư duy và ý thức hệ từ gia đình và xã hội đã có từ thế kỷ 19. Đó là thời điểm cách mạng công nghiệp bùng nổ, xã hội cần giáo dục một lượng lớn con người học những kiến thức phù hợp với các công việc mà những ngành công nghiệp trong thời điểm đó cần bạn học, muốn bạn tư duy và làm việc theo một cái máy, được trả lời hàng tháng, tuân theo quy tắc và miễn học hỏi thêm cái gì không cần thiết.
Điều này dẫn đến một nghịch lý nhưng phổ biến – kiếm tiền, kiếm công dựa trên công nghệ (làm shipper, chạy Grab) nhưng phải đánh đổi nhiều giờ lao động như một công nhân. Tất nhiên kiếm đồng tiền nuôi sống bản thân thì bạn làm cái gì cũng được miễn là lương thiện, nhưng tại sao bạn lại giới hạn tư duy của mình khi có thể tận dụng sức mạnh của công nghệ, của internet chứ. Internet là một thế giới vô hạn với những kết nối, bạn thay đổi tư duy bạn sẽ kiếm tiền từ nó theo những cách khác nhẹ nhàng hơn và tạo được giá lớn hơn như làm Vlog, viết Blog, dịch những thứ bạn muốn và gửi tới các báo. Mình đã làm như thế và đã kiếm được tiền, dù không nhiều nhưng nó thảnh thơi lắm.
Bạn muốn kiếm tiền bằng giao đồ trên app công nghệ như công nhân được trả lương cách đây cả trăm năm cả đời à? Thực ra điều này cũng chưa chắc đâu. Các mô hình dịch vụ công nghệ có thể sụp đổ bất cứ lúc nào vì sự canh tranh và tốc độ chuyển đổi số rất khủng khiếp chứ không hề ổn định. Trong thời điểm cuối thế kỷ 19 kéo dài tới giữa thế kỷ 20, lúc đó một công việc lâu dài có tồn tại, còn bây giờ thì không.
Bạn cũng sẽ nhận ra rằng, ý thức và tư duy của nhiều thế hệ có ít sự thay đổi hơn bạn nghĩ vì về bản chất, khi giáo dục phổ thông bắt đầu xuất hiện từ năm 1860 cho tới bây giờ không có nhiều khác biệt. Đa số chúng ta vẫn đang được giáo dục và chịu ảnh hưởng của ý thức hệ trước đây xuất phát từ những hệ thống cũ và không còn phù hợp trong thời đại bây giờ nữa. Vô hình và gián tiếp thì những thế hệ trước đã gây ra những bất hạnh của các thế hệ sau này khi truyền đạt lại một tư duy sai lầm, nhưng coi đó là một chuẩn mực và giá trị tốt đẹp để bạn có được một cuộc sống tốt đẹp và hạnh phúc. Thực tế thì bạn đã bất hạnh từ ý tốt của bố mẹ, người thân và bạn bè của chính bạn. Bạn trải nghiệm một thế kỷ 21 với nhiều sự thay đổi bằng một tư duy đáng ném vào sọt rác đã đầu độc tâm trí bạn.
Vì thế bạn đi làm ở những công ty, văn phòng với trang phục lịch sự, cố tỏ ra mình vui vẻ và hạnh phúc, để rồi trầm cảm phải nuốt một vốc thuốc, phải đọc những cuốn sách nhảm nhí để cảm thấy mình ổn hơn hay tự so sánh bản thân mình vô dụng khi không được như ai đó bạn biết.
Vì thế bạn sẽ cảm thấy ngần ngại ở nhà hay ra cà phê làm việc vì sợ ai đó nói rằng chẳng ai lại làm thế cả. Ơn giời là nhờ covid-19 thì điều này cũng bớt trở nên kì lạ với nhiều người rồi, nhưng không phải là tất cả.
Vì thế bạn kết hôn, bạn sinh con trước khi có đủ thời gian để cân nhắc và suy nghĩ thật kỹ lưỡng. Bạn làm vậy, vợ hay chồng bạn cũng làm vậy đôi khi vì áp lực gia đình và định kiến xã hội mà thôi. Vì thế, những thế hệ trước đây sẽ được chứng kiến một thế hệ sau này đầy rẫy những cuộc hôn nhân không hạnh phúc cũng như vô số tan vỡ.
Vì thế bạn từ bỏ mọi thứ sau khi đã 30 tuổi và cho rằng mình chẳng có tác dụng gì ngoài việc trở thành một bánh răng của một hệ thống có thể sụp đổ bất cứ lúc nào. Nhưng trong thời đại này, kể cả bạn 30 tuổi, có gia đình, có những hoá đơn phải trả thì việc bạn được học tập, bạn được rèn luyện những kỹ năng mới để làm một cái gì đó lớn lao vẫn còn nguyên. Bạn là con người được sinh ra trong một thế giới khác hoàn toàn với những gì mà gia đình bạn truyền đạt từ thế giới cũ. Thế giới đó đã tàn lụi, còn thế giới của bạn chỉ mới bắt đầu. 30 tuổi cũng chỉ là một con số mà thôi.
Vì thế bạn cũng kết án những người khác dám sống theo cách họ muốn chứ không phải theo cách gia đình và xã hội muốn họ sống. Bạn thấy những người đó là lũ lập dị, lũ điên rồ, sống không biết đến ngày mai, không lo lắng cho gia đình hay chính bản thân mình khi theo đuổi những giá trị kích kỷ. Nhưng tại sao họ phải làm như vậy khi biết được bạn, gia đình họ và xã hội chúng ta đang sống mới có vấn đề?
Bạn hãy biết rằng thế hệ trước bạn, là bố mẹ, là những người lớn bạn tôn trọng và quý mến sẽ không phải nếm trải sự khốc liệt của thời đại như bạn đâu. Họ có thể nhiều tuổi hơn bạn, kiếm tiền và thành công dễ hơn bạn trong một thế giới đã là quá khứ, còn bạn đang sống một hiện tại thì việc có một bằng cấp, một công việc 8 tiếng mỗi ngày, một công ty để bạn tự hào giới thiệu với gia đình bạn gái có thể sụp đổ bất cứ lúc nào. Chỉ có những công việc đòi hỏi bạn những kỹ năng mới, sự sáng tạo mới và một tư duy mới mới có thể đảm bảo sự ổn định, hạnh phúc cá nhân và khả năng chi trả những bịch bỉm của con mà thôi.
Bố mẹ bạn có thể vỗ ngực tự hào về hưu sau hàng chục năm làm việc, nhưng họ đâu biết rằng giờ đây bạn có thể bị máy móc hất cẳng ra khỏi một công việc như thế.
Bố mẹ bạn có thể nói về tầm quan trọng của tiền bạc, của lương tháng cố định khi có một công việc nhưng họ lại mù mờ về Bitcoin, về những đồng tiền điện tử đang thay thế tiền giấy.
Bố mẹ bạn có thể so sánh bạn học không tốt bằng đứa A đứa B ở lớp nhưng họ không biết rằng với internet bạn có thể học mọi thứ mà không cần phải đến trường.
Bố mẹ bạn có thể nói rằng bạn sẽ hạnh phúc khi cưới và lập gia đình ở tuổi này, tuổi kia nhưng họ đâu biết rằng bạn có thể hạnh phúc, bạn có thể có tình yêu ở bất cứ thời điểm nào khi bạn được sống theo cách bạn muốn và gặp được một cô gái giống như bạn.
Một thế giới thụ động đã sụp đổ. Một thế giới năng động hơn đang vận hành cuộc sống này và bạn đang trực tiếp trải nghiệm nó chứ không phải ai khác.
Đừng để quá khứ trói buộc bạn, khiến bạn bất hạnh và đau khổ dù bạn thấy mình đã làm hết sức rồi. Hãy sống theo cách bạn muốn trong hiện tại và tương lai sắp tới ngay bây giờ đi.
Tác giả: Đức Nhân
Biên tập: SUYNGAM.VN
