“Tôi luôn luôn muốn làm những thứ khiến cho thế giới quan tôi trở nên dễ hiểu hơn,” anh chia sẻ với chúng tôi. “Tôi nhìn ra ngoài cửa sổ và tôi không hiểu nổi tình trạng ùn tắc giao thông, ô nhiễm không khí, mực nước dâng cao. Và tôi làm cho những thứ đó trở nên gần gũi, đời thường hơn.”
Thiết kế xã hội – ghi lại sự sống động của các thành phố, sự tương tác của con người với thiên nhiên, và dư thừa chất thải – có tầm quan trọng rất lớn đối với Roosegaarde. Nhà tư duy sáng tạo này đã dẫn đầu một nhóm các nhà thiết kế và kỹ sư tại studio cùng tên của anh tại Rotterdam kể từ năm 2007, nhưng những ý tưởng mang tính tầm nhìn này chỉ là khởi đầu. Trong dự án ‘Steers the dream into the reality’ của Roosegaarde , từng nhấn mạnh từ ‘schoonheid’ – một từ trong Tiếng Hà Lan với ý nghĩa kép: không khí trong lành, nước sạch, năng lượng sạch, và cả vẻ đẹp và sự sáng tạo.
Chúng tôi đã trò chuyện với Roosegaarde về trí tưởng tượng, nỗi sợ hãi và hành trình mới mà anh đang thực hiện – lần này là hướng vào không gian.
“Space waste lab”, ra mắt ngày 05 tháng 10 tại Hà Lan, là phòng thí nghiệm sống về chu kỳ chất thải không gian
Khoảnh khắc đẹp nhất trong ngày với bạn là gì?
Daan Roosegaarde (DR): Có vẻ kỳ lạ nhưng tôi thức dậy mỗi sáng lúc 4 giờ. Tôi viết một số thứ trên Notepad của tôi và ngủ thiếp đi. Dường như bộ não của tôi đã đầy và cần phải giải phóng trước khi tôi có thể ngủ. Đó là một khoảnh khắc kỳ lạ nhưng lại đẹp đẽ.
Các vạch ánh sáng dọc biểu thị lượng chất thải không gian trên độ cao từ 200 đến 20.000 km
Những khía cạnh nào trong nền tảng và quá trình trưởng thành của bạn đã hình thành các nguyên tắc và triết lý sáng tạo của bạn?
DR: Khi tôi 16 tuổi, tôi đến viện kiến trúc Hà Lan ở London (NAI). Đó là nơi tôi nhìn thấy những mô hình bằng gỗ lớn, tối tăm của quảng trường và các tháp hình cây. Đó là công trình của Arata Isozaki. Đó là lần đầu tiên tôi nhận ra điều mình muốn (tư duy, xây dựng, khám phá, và nâng cấp) là một nghề thực sự. 10 năm sau, tôi gặp Isozaki ở Nhật trong khi đang thực hiện một dự án tại đây. Chúng tôi đã trò chuyện về những phong cảnh tương tác và tâm trí của anh ấy sắc bén như một lưỡi dao. Như tôi đã đề cập, tôi trở lại Nhật Bản và lấy cảm hứng từ sự tò mò của họ đối với tương lai. Truyền thống của họ về những khu vườn Kyoto zen đã truyền cảm hứng cho tôi để làm cho những con đường xe đạp Van Gogh, chạm khắc trái đất bằng thông tin và biểu cảm.
‘Waterlicht’ tại Rotterdam
DR: Tôi luôn muốn làm những thứ khiến cho thế giới quanh tôi trở nên dễ hiểu hơn. Tôi nhìn ra ngoài cửa sổ và tôi không hiểu nổi tình trạng ùn tắc giao thông, ô nhiễm không khí, mực nước dâng cao. Và tôi làm cho những thứ đó trở nên gần gũi, đời thường hơn: tòa tháp không khói bụi, sóng nước bằng ánh sáng, những phòng lap chất thải – đó là cách để tôi đối phó với thực tế tàn nhẫn mà chúng ta đang sống. Từ “schoonheid” mang cực kỳ ý nghĩa với tôi bởi nó vừa là: nước sạch, không khí sạch, năng lượng sạch, nhưng cũng vừa là sự đẹp đẽ và sáng tạo. Rất nhiều thách thức toàn cầu mà chúng ta đang đối mặt đối với tôi là một dấu hiệu của thiết kết tồi. Chúng tôi thiết kế thế giới một cách vô thức – với lượng khí thải CO2 và chất thải của chúng ta – vậy hãy để chúng tôi thiết kế theo cách riêng.
Daan Roosegaarde mở đường đi xe đạp Van Gogh bằng năng lượng mặt trời ở Hà Lan
Ai hay điều gì ảnh hưởng lớn nhất đến sự nghiệp của bạn?
DR: Tôi cảm thấy một phần là cảnh quan truyền thống của Hà Lan, cách họ – hơn 1000 năm trước – làm chủ nước bằng thiết kế và quản lý của họ. Những người bạn Trung Quốc của tôi nói rằng chúng tôi bị điên, chúng tôi chống lại nước, tại sao không đơn giản là di dời sang Đức! Nhưng chúng tôi đã không làm thế, chúng tôi ở lại và dùng thiết kế để tạo nên môi trường sống của riêng mình. Đó là điều luôn ở trong đầu tôi.
Những bậc thầy người Hà Lan như Ruysdael với nỗi ám ảnh của họ về bầu trời và ánh sáng đã kích thích tôi. Tôi nhìn vào các nghệ sĩ thực địa Mỹ, như Turrell và De Maria. Tại trường quay, chúng tôi theo sát công việc của Herzog & Meuron và studio Heatherwick (người mà chúng tôi rất hân hạnh khi làm việc cùng). Chúng tôi nhìn vào thiên nhiên, những ngọn đồi và đàn chim. Kiến trúc và khoa học tự nhiên thực sự quan trọng.
Tòa tháp không khói của Studio Roosegaarde được đưa về Rotterdam | Hình ảnh của Willem De Kam
Bạn luôn giữ cái gì ở đầu giường?
DR: Giấy note, bút, và một chiếc iPhone sạc đầy (những khách hàng Trung Quốc không quan tâm lắm đến vấn đề thời gian).
Dự án “Không khói thuốc” đã ra mắt tại Trung Quốc trong tuần lễ thiết kế Bắc Kinh 2016 | Hình ảnh của Derrick Wang
Tóm lại, đâu là kỹ năng bạn cho là mạnh nhất của mình, và theo thời gian, bạn phát triển kỹ năng đó như thế nào?
DR: Khi tôi bắt đầu studio, tôi là một người kiểm soát chi tiết, kiểm tra mọi thứ mỗi ngày. Điều đó không hiệu quả với những người thông minh. Tôi đã học được cách buông bỏ, để xác định tầm nhìn, chiến lược tương lai và mang đến thử thách cho các nhà thiết kế và kỹ sư của mình. Khi điều này tạo nên hiệu quả, tôi chỉnh sửa, kiểm duyệt, tăng cường; Tôi có một cảm giác thực sự tốt về việc dự án nên hay không nên đi theo hướng nào, vì vậy tôi có thể đưa ra quyết định nhanh chóng để hướng giấc mơ vào thực tế và đi đúng hướng. Tôi học cách nhìn trực quan hơn, điều được nuôi dưỡng bởi trí thông minh. Tôi tin rằng vấn đề không nằm ở việc thiếu tiền hay công nghệ trong thế giới này, mà là trí tưởng tượng – và đó là công việc của tôi.
Studio Roosegaarde tạo ra cảnh quan sinh thái tương lai dọc theo một con đê ở Hà Lan
Có dự án nào đang thực hiện mà bạn đặc biệt hào hứng không?
DR: Tôi thích ‘Space waste lab’ vì đây là lần đầu tiên chúng tôi bắt đầu một dự án với một câu hỏi công khai: Bạn sẽ làm gì với 8,1 triệu rác thải không gian? Thường chúng tôi sẽ thực hiện trong 1 hoặc 3 năm và hơn thế nữa. Và rồi, thật bất ngờ, chúng tôi đã khởi động nó. Giờ đây nó là một dự án mở, và nó khá đáng sợ bởi vì tôi không có quyền kiểm soát, nhưng cũng tốt bởi vì tôi học được rất nhiều. Làm thế nào chúng ta có thể làm sạch không gian, và tại sao chúng ta chấp nhận ô nhiễm? Đó là hành trình mới của tôi.
Vẻ đẹp của năng lượng xanh được hình dung qua dự án ‘Windlicht’
Nếu bạn có thể đưa ra lời khuyên cho tuổi 20 tuổi của mình, bạn sẽ nói gì?
DR: Hãy để giấc mơ của bạn hướng dẫn bạn. Đừng lo lắng, khi bạn đặt ý tưởng ở vị trí trung tâm, phần còn lại (tiền, thời gian, nhóm, v.v.) sẽ theo sau. Bạn phải là một tù nhân tự nguyện cho trí tưởng tượng của riêng bạn. Sẽ luôn luôn có những người nói với bạn rằng nó là không thể hoặc không được phép, và việc của bạn là chứng minh họ sai.
‘Glowing nature (Thiên nhiên phát sáng)’ – một phần của dự án ‘Afsluitdijk’ – gồm tảo sinh học tự nhiên được trồng
Bạn sợ gì về tương lai? Và bạn lạc quan về điều gì?
DR: Sự thật không làm việc với chúng tôi. Liên Hiệp Quốc vừa đưa ra một báo cáo về hàng tỷ tỷ chứ không chỉ là hàng tỷ đô la Mỹ mà chúng ta cần để giữ cho các thành phố của mình có thể sống sót. Chúng ta luôn nghĩ rằng ô nhiễm là miễn phí, nhưng bây giờ chúng ta sẽ phải trả giá. Vậy chúng ta sẽ sợ hãi, trốn trong phòng và đổ lỗi cho người khác? Hoặc chúng ta sẽ tò mò và xem đây là một khoảnh khắc lịch sử để làm mọi thứ theo một cách mới? Con người sẽ làm thức ăn robot, nơi chúng ta nộp hết những ý tưởng và ước mơ của mình vào máy tính truyền thông xã hội? Hoặc nó sẽ tạo ra một mạng lưới mới, nơi chúng ta hiểu nhau và hiểu bản thân theo một cách sâu sắc hơn? Sự khẩn cấp đó là ở tại đây, vào ngày hôm nay. Vì vậy tôi sợ hãi và hy vọng cùng một lúc.
