Thoạt nhìn qua, “Psilocybe cubensis” (tên 1 giống nấm thần) chẳng có gì ma thuật cả. Thật ra, tên khoa học của loại nấm nâu nâu trắng trắng này có nghĩa là “đầu hói”, nghe hợp có vẻ với loại nấm này hơn. Nhưng những ai đã từng thử đều nói rằng thứ nấm này làm thay đổi cả thế giới của họ.
Nấm thần là một chủng nấm bao gồm khoảng 100 loài nấm có chứa psilocybin và psilocin, nguyên nhân chính gây ra sự ảo giác và các trạng thái thức thần khác. “Nấm thần” đã được sử dụng từ lâu trong các nghi thức tôn giáo ở Trung Mỹ, còn bây giờ nó nằm trong danh sách hàng trên chợ đen của Mỹ và nhiều quốc gia khác, nơi mà nó được coi là một chất bị kiểm soát.
Làm sao mà mấy cây nấm nhỏ xíu đó có thể mở mang đầu óc bạn ra được? Hãy cùng tìm hiểu những bí mật lạ lùng của nấm thần nhé.
1. Nấm thần tạo ra siêu kết nối trong não bộ
Các chất có trong nấm làm cho người dùng có cảm giác “nhũn não”, nhưng thực tế, nấm lại có tác dụng hoàn toàn ngược lại. Psilocybin tăng cường khả năng liên kết của não, theo một nghiên cứu của King’s College London. Trong nghiên cứu này, 15 tình nguyện viên được scan não của mình bằng máy cộng hưởng từ fMRI. Sau khi đã sử dụng 1 liều nấm thần, họ sẽ được scan não, và scan lại một lần nữa sau khi sử dụng thuốc giả dược. Kết quả của bản đồ liên kết não cho thấy khi sử dụng psilocybin, các dây thần kinh của não không còn liên kết một cách tự nhiên nữa. Hành vi này của não giải thích vấn đề tại sao người dùng nấm thần kể rằng họ cảm thấy như đang mơ sau khi sử dụng nó.
2. Làm chậm
Nấm thần còn có tác dụng khác lên não. Psilocybin hoạt động bằng cách bám vào các tế bào chuyển vận thần kinh serotonin. Mặc dù vẫn chưa rõ cơ chế hoạt động này tác động lên não một cách chính xác, nhưng các nghiên cứu cho rằng nấm thần còn có các hiệu ứng liên quan tới giao tiếp giữa các vùng não do đó tăng cường khả năng đồng bộ của não bộ.
Trong một nghiên cứu, những hình chụp của não bộ của những tình nguyện viên sử dụng nấm thức thần cho thấy nó làm giảm khả năng truyền thông tin ở phần đồi não, nằm sâu ở giữa não. Làm chậm khả năng hoạt động của đồi não từ đó làm cho thông tin di chuyển khá tự do trong não, vì đồi não như cánh cổng để giới hạn những liên kết, theo nghiên cứu của Imperial College London.
3. Quá khứ của nấm thần
Người Trung Mỹ đã sử dụng nấm thần rất lâu trước khi người châu Âu đặt chân đến vùng đất mới này. Loại nấm này phát triển tốt ở khí hậu nơi đây. Nhưng con người đã sử dụng loại nấm này từ bao lâu rồi?
Đây là câu hỏi khá hóc búa, một bài báo cáo năm 1992 trong 1 bản tin “Tổng hợp: chuyến đi của thảo dược thức thần và văn hóa”, cho rằng những tác phẩm từ đá ở Sahara từ 9000 năm trước đã mô tả NẤM THẦN. Hình dáng của một người đang cầm một vật trông giống nấm trên tay đã được tạc lên đá. Những bức hình khác cho thấy nấm thần còn xuất hiện sau những hình dáng của con người (vật giống nấm trên bức điêu khắc đá đó đã được cho rằng là hoa, mũi tên hay các loại cây khác). Tuy nhiên, đây vẫn là một câu hỏi bí ẩn: Người cổ đại ở Sahara đã trip nấm thần hay chưa?
4. Nấm thần giải thích về ông già Noel?
Theo truyền thuyết, một câu chuyện mua vui trong lễ giáng sinh. Theo nhà nhân chủng học John Rush từ đại học Sierra, nấm thần giải thích cho nguyên nhân trẻ con hay ngồi chờ các nàng tiên mang quà tới vào đêm Noel.
Rush cho rằng pháp sư Siberian đã từng mang quà là nấm thần cho từng nhà vào mỗi mùa đông. Tuần lộc là linh vật của những thầy pháp này, và sử dụng nấm thần làm cho những thành viên của bộ tộc đó tin rằng tuần lộc có thể bay. Thêm nữa, bộ đồ đỏ trắng của Santa trông như màu của loại nấm thần Amanita muscaria, giống này mọc ở đâu, đoán thử đi, dưới cây thông! Tuy nhiên, giống này có độc, đừng có thử ăn.
Cảm tưởng như đang bad trip? Đừng lo lắng, Không phải tất cả các nhà nhân chủng học đều bị thuyết phục về sự liên quan giữa nấm thần và giáng sinh. Nhưng Carl Ruck, nhà nghiên cứu Hy Lạp và La Tinh Cổ Đại đến từ Đại Học Boston, đã chia sẻ với Live Science vào năm 2012: “Thoạt tiên thì người ta nghĩ điều đó kỳ quặc, nhưng không.”
5. Nấm thần thay đổi con người rất lâu dài
Các nhà tâm lý học cho rằng chỉ có vài điều thật sự ảnh hưởng đến tính cách của một người đã trưởng thành, và nấm thần là một trong số những điều đó.
Một nghiên cứu năm 2011 cho thấy sau một liều Psilocybin, con người muốn trải lòng, muốn trải nghiệm nhiều hơn trong khoảng thời gian ít nhất 14 tháng, một sự thay đổi hoàn toàn. Người có tính cách hòa đồng nay lại càng sáng tạo và thưởng thức nghệ thuật tốt hơn. Họ còn có cảm xúc hơn và văn chương hơn.
Lý do của những thay đổi này có lẽ do Psilocybin đã tác dụng lên cảm xúc. Người dùng tả rằng trip nấm thần là một kinh nghiệm đáng quý, họ cảm thấy rất vui vẻ, họ liên kết với mọi người và thể giới xung quanh họ. Những trải nghiệm này vẫn nán lại với người dùng một thời gian dài. (Trong thực tế, các nhà nghiên cứu đã rấ khổ sở để đảm bảo rằng tình nguyện viên sử dụng nấm không bị bad trip, bởi vì đã có người dùng nói rằng nấm thần gây lo âu, sợ hãi và ói mửa. Tình nguyên viên được trip trong một căn phòng với nhạc nhẹ và không gian dịu.)
6. Nấm thần loại bỏ nỗi sợ hãi của bạn
Một tác dụng lạ kì khác của nấm thần: dẹp bỏ nỗi sợ của bạn. Nghiên cứu năm 2013 cho thấy những con chuột sau khi được tiêm một liều psilocybin, chúng không còn “sợ chết cóng” khi nghe âm thanh lạ nữa, chúng còn biết cách đối phó với giật mình. Còn những con chuột không được sử dụng thuốc, nó cũng không sợ tiếng động lạ, nhưng sau một thời gian dài hơn.
Những con chuột đó chỉ được tiêm một liều psilocybin nhẹ, và các nhà nghiên cứu mong rằng nghiên cứu trên động vật này sẽ tạo cảm hứng cho việc nấm thần sẽ được dùng để chữa trị các vấn đề tâm lý. Ví dụ, một liều nấm thức thần nhỏ có thể chữa khỏi chứng hậu chấn thương tâm lý.
7. Nấm thần tạo ra gió
Nấm thần không chỉ tồn tại để cho con người có cảm giác phê, tất nhiên, nó còn có cuộc sống riêng của mình. Một phần của sự sống đó là sinh sản. Như các loại nấm khác, nấm thần sinh sản nhờ phôi bay khắp trong không khí để tìm nơi phát triển.
Nhưng nấm thường sống ở những nơi sát mặt đất trong rừng, chỗ mà gió không thổi tới. Để phân tán phôi, một số loại nấm thần ( bao gồm cả loại gây ảo giác Amanita muscaria) tự tạo ra cơn gió riêng của nó. Để làm được vậy, cây nấm tăng lượng nước thoát hơi trên bề mặt của nó. Lượng nước bốc hơi này, cùng với không khí được tạo ra bởi sự bốc hơi này, sẽ mang phôi nấm đi. Việc này sẽ giúp phôi nấm bay cao cỡ 4inches (10cm) trên nấm, theo một thuyết trình năm 2013 tại cuộc họp của Cộng Đồng Vật Lý Hóa Kỳ, Phân Khoa Cơ Học Chất Lỏng.
8. Có rất nhiều loại nấm
Có ít nhất 144 loại nấm có chứa hoạt chất thức thần, theo một nghiên cứu năm 2005 trong bài báo về nấm thần trong y học (International Journal of Medicinal Mushrooms). Mỹ Latin và Caribean có hơn 50 loại. Còn riêng Mexico đã là 53. Ngoài ra, 22 loại nấm thần có ở Bắc Mỹ, 16 ở châu Âu, 19 ở Úc và khu vực địa trung hải, 15 loại ở Châu Á, và chỉ có 4 loại ở châu Phi.
9. Trải nghiệm với nấm thần
Gần đây các nhà nghiên cứu đã tiến hành các thí nghiệm với chất thức thần như một phương thức điều trị lo lắng, trầm cảm, và các vấn đề thần kinh khác. Lĩnh vực nghiên cứu này đã bị đóng băng cả thập kỉ và rất khó để tiếp tục, vì các chất thức thần bị liệt vào bảng 1, có nghĩa là theo DEA nấm thần không có giá trị y học và có khả năng bị lạm dụng cao.
Trong quá khứ, Psilocybin cũng như các chất thức thần đã từng là trung tâm của các công trình nghiên cứu quy mô. Có thể kể đến, những năm 60, nhà tâm lý học của Havard, Timonthy Leary và các sinh viên của ông đã làm 1 chuỗi các thí nghiệm với nấm thần, có tên gọi “Psilocybin Havard”. Trong số đó, nổi tiếng nhất là thí nghiệm Marsh Chapel, trong thí nghiệm này, tình nguyện viên được cho sử dụng psilocybin hoặc thuốc giả dược trước một buổi lễ trong nhà thờ. Những người dùng nấm thần nói rằng họ có một trải nghiệm tâm linh rất thú vị. 25 năm sau, vào năm 1991, những người đã từng dùng chất thức thần trong thí nghiệm đó vẫn nhớ mọi thứ còn sắc nét và thiêng liêng. Một số người mô tả đây như bước ngoặc của đời họ.
“Tôi hoàn toàn chắc chắn rằng có một môi trường ngoài kia, lớn hơn nhiều những thứ tôi từng biết. Tôi có giải thích của mình về nó, nhưng nó từ một mệnh đề trở thành thực tiễn. Cuộc đời của tôi đã thay đổi hoàn toàn một cách nào đó sau khi biết được vẫn có cái gì đó ngoài kia,” một nhà nghiên cứu vào năm 1991 cho biết.
10. Vai trò trong truyền bá văn hóa phản kháng
Trải nghiệm chất thức thần là một phần của văn hóa hippie, và người đã mang nấm thần đến với nền văn hóa drugs của Mỹ là một nhà văn và thực vật học có tên Terence McKenna. Ông ấy đã dùng thử chất thức thần từ hồi niên thiếu, nhưng tận tới năm 1971, sau một cuộc hành trình đến Amazon để khám phá nấm thần, cả một rừng nấm, theo tạp chí Wired.
Năm 1976, McKenna và anh trai của ông đã xuất bản Psilocybin: Cách trồng nấm thần (Psilocybin: Magic Mushroom Grower’s Guide), cuốn sổ tay cho những người trồng nấm thần tại nhà. “Những thứ được mô tả trong đây chỉ hơi phức tạp hơn việc làm thạch hay mở đồ hộp thôi.” Mckenna viết những dòng này ở lời mở đầu của quyển sách.
11. Động vật cũng cảm nhận được hiệu ứng
Nấm thần mọc trong tự nhiên, vậy nên động vật hoang dã chắc hẳn cũng đã ăn nấm. Năm 2010, một tờ báo nhỏ của Anh đã báo cáo về việc 3 con dê nhỏ tại một khu bảo tồn, chạy ngang qua nữ diễn viên Alexandra Bastedo, đã phê nấm. Những con dê này có triệu chứng lờ đờ, ói mửa và bước đi lảo đảo. Cần tới 2 ngày để những con dê này hoàn toàn phục hồi.
Tuần lộc Siberian cũng thích ăn nấm thần, theo tài liệu của BBC năm 2009. Vẫn chưa rõ ràng việc tuần lộc có trip giống chúng ta hay không, nhưng vẫn có những người Siberian dám thử uống nước tiểu của tuần lộc đã ăn phải nấm thần để có được trải nghiệm tâm linh theo phong tục của nghi lễ.
Nguồn: Live Science
Dịch: Việt Growers Psychedelics Plants
Biên tập:
