Tôi Là Một Con Lừa – Lên Đường Với Trái Tim Trần Trụi của tác giả Nguyễn Phương Mai, cuốn sách dành cho những ai ưu thích khám phá, trải nghiệm và phưu lưu.
- Review sách Trở về nơi hoang dã – Trang Nguyễn
- Review Rồi một ngày cuộc sống hóa hư vô – Hideko Suzuki
- Review sách: Mình là cá, việc của mình là bơi
Ai cũng có ước muốn được đi đây đi đó, đi cho thoả chí nhưng mấy ai lại liều lĩnh, gan lì như Phương Mai? Hãy cùng theo chân cô đến lãnh thổ của 23 quốc gia với cuốn sách “Tôi là một con lừa” của tác giả Phương Mai nhé
“Cảm ơn mẹ vì đã buông tay cho con được tự do”
“Trước khi lên đường, tôi cố gắng trút bỏ mọi định kiến , mọi hình dung. Tôi dốc cạn để đầu óc trống rỗng, không mong chờ, không phán đoán.
Tôi liều mạng để trái tim mình rộng mở, trần trụi.
Và tôi lên đường như một tờ giấy trắng, với niềm khát khao được phủ kín, được lấp đầy, được đổi thay.”
NGỦ YÊN PHÚ – ÔNG MAI
“Một trong những vũng nước lớn nhất mà con lừa tôi cắm đầu cắm cổ vào là cuộc hành trình một năm đi bụi qua hai mươi ba đất nước đúng theo lộ trình di cư của loài người.
Tôi dạy ở Khoa Kinh tế Đại học Khoa học Ứng dụng Amsterdam (Hà Lan). Thời gian gần đây có thêm rất nhiều sinh viên da màu từ các nước châu Phi đến . Sự kì thị tất nhiên là có, dù rất khó nhận ra. Để ngấm ngầm động viên họ, tôi thường mở đầu bằng câu hỏi : “Tổ tiên loài người chúng ta có nguồn gốc từ nơi nào?” Rất nhiều bạn trẻ ngỡ ngàng khi biết rằng Nam Phi là cái nôi của nhân loại, rằng tất cả chúng ta bản chất đều là người gốc Phi.
Hai trăm ngàn năm trước từ châu Phi , con người dò dẫm qua châu Á và châu Úc , rồi lại từ châu Á chia làm hai nhánh, một vòng lên Châu Âu, một vượt đại dương đặt chân lên châu Mỹ. Chuyến đi bụi của tôi bắt đầu từ điểm khởi thuỷ của loài người ( The Cradle of Humankind), vùng đất nhỏ cách thành phố Johannesburg của Nam Phi chưa đầy năm mươi kilomet . Nơi đây các nhà khảo cổ học đã tìm ra một số lượng lớn xương người tiền sử có tuổi thọ đến ba triệu rưỡi năm. Gần bảy tỉ con người trên trái đất đã bước ra từ những hang động thô sơ này, đã vượt sa mạc , vượt rừng thẳm , vượt đại dương , trở thành những cư dân bản địa đầu tiên trên các miền châu lục.
Sau hơn hai trăm ngàn năm số phận của hậu duệ tổ tiên loài người ở châu Phi ra sao? Số phận của những cư dân bản địa trên các châu lục khác ra sao? Họ có còn là chủ vùng đất mà tổ tiên châu Phi đã mất hàng ngàn năm để chinh phục?
CHÂU PHI – CON LẮC GIỮA HAI THÁI CỰC
“Biết tôi chuẩn bị hạ cánh xuống Johannesburg, cô gái ngồi cạnh trên máy bay khuyên tôi nên gọi cho khách sạn để cử người ra đón. “Sao thế? Taxi đầy mà?” Cô ta khinh khỉnh nhìn tôi, lôi son ra quẹt đỏ lừ đôi môi dày bự rồi xoa đầu tôi như thể an ủi một đứa học trò ngốc : “Welcome to the world’s capital of rape.”
“Thủ đô cướp giết hiếp.” Tôi thở hắt ra , bật điện thoại gọi con bạn đã đến trước vài ngày và nghe thêm một tràng rủa xả :” Mày khùng vừa thôi mày ! Cứ mười bảy giây có một phụ nữ bị cưỡng ép , đây là chưa kể lũ nạn nhân trẻ con! Mà đi đường đừng có gọi điện thoại ! Ở đây nó lịch sự lắm , nó chờ mày gọi điện xong rồi xin đàng hoàng chứ không hèm cướp giật gì đâu!”
Trải nghiệm Phi châu của tôi khởi đầu khá hoang mang như vậy. Bốn tháng tiếp theo cuốn tôi vào một vòng xoáy dữ dội của cảm xúc, bởi nhip sống ở Nam Phi nói riêng và châu Phi nói chung không dành cho kẻ ưa cảnh thanh bình . Cái gì cũng được đẩy lên cực đoan. Nam Phi nghèo, tôi đã làm tình nguyện trong một trại trẻ cách thủ đô hào nhoáng chưa đầy một trăm kilomet mà ở đấy trẻ con không đủ nước sạch để uống . Nam Phi giàu , tôi và lũ bạn rỗi hơi đã từng đếm được 200 cái Lamborghini trị giá bằng một nửa GDP của Đông Timor. Nam Phi thực hiện một cuộc đổi thay chính trị ngoạn mục nhất trong lịch sử nhân loại – lật đổ chế độ phân biệt chủng tộc thay bằng dân chủ cầm quyền, nhưng tổng thống Nam Phi sau khi bị tố cáo quan hệ với gái mại dâm , được hỏi về nguy cơ lây lan AIDS vẫn có khả năng phát ngôn vô tư nhất trần đời rằng có sao đâu vì “đằng nào tôi cũng đã tắm rồi mà ” (!)
Nhưng hai thái cực làm tôi ngạc nhiên nhất là sự hoán đổi kinh khủng và di chứng nặng nề của khoảng cách màu da. Dưới chế độ Apartheid , người da đen từng bị coi là mạt dân thì bốn mươi năm sau, giờ đây người da trắng xếp hàng cuối trong thứ tự ưu tiên tuyển dụng Một số bạn bè gần gũi khuyên tôi nên dùng tiếng Anh để giao tiếp thay bằng tiếng Hà Lan để không kích động sự kỳ thị đối với ngôn ngữ của kẻ thống trị trong quá khứ.”
Châu Phi luôn là châu lục mặc nhiên được người ta khoác lên lớp áo của sự phân biệt chủng tộc, nô lệ và người dân nơi đây thường bị phân biệt đối xử khi sống ở các quốc gia khác. Chính vì vậy nhân vật trong bài là cô giáo Mai Phương thường bắt đầu bài giảng rằng tổ tiên loài người bắt đầu tự Châu Phi . Châu Phi nhiều nơi rất giàu nhưng cũng đối lập có những nơi rất nghèo. Chính vì những lẽ đó mà sinh ra những tệ nạn trộm cắp, cướp giật, hiếp dâm…. là điều khó tránh khỏi.
ĐỈNH CAO KHÔNG NGỌT NGÀO
Hung thần biển xanh
“Tôi đến Fishhock (Nam Phi ) vào buổi sáng thì buổi chiều thấy mấy cô bé cùng nhà khách hốt hoảng thu vén hành lý bỏ đi. Ông chủ nhà thấy tôi ngơ ngác liền hỏi : Mày có định đi tắm biển không? Tôi bảo cháu không biết bơi, đi phơi nắng là chủ yếu. Ông nghe xong phẩy tay, bảo thế thì khỏi phải quan tâm , cá mập trắng xứ này chỉ thích ăn thịt người biết bơi thôi.
…
Tàu đưa chúng tôi đển Hẻm Cá Mập , một vùng nước rất nhiều hải cẩu nơi cá mập trắng thường lui tới chè chén với nhau. Một khối cá thu lớn ròng ròng máu được vứt xuống nước làm mồi. Năm con mồi to hơn gồm có tôi và bốn kẻ liều lĩnh khác lần lượt chui vào lồng sắt gắn bên mạn tàu. Linda làm dấu thánh , Mark vẫy tay chào vĩnh biệt, hai đứa kia hôn nhau lần cuối. Mọi người trên bong tàu vỗ tay nháy đèn máy ảnh lia lịa . Tôi thấy mình như một chiến sĩ cảm tử.
Chi trong vài phút, thuyền trưởng đã phấn khích gào lên : “Cá mập bên trái” .Năm chúng tôi hụp xuống nước, đủ nhanh để thấy một bóng xám lướt qua . Con mập thứ hai đến đến từ bên phải, điềm tĩnh hơn , đến gần lồng sắt hơn, phủ kín tầm mắt chúng tôi bởi thân hình dài gần 4m. Nó bơi thẳng đến tảng cá thu , tấn công miếng mồi nhanh như chớp mắt. Hàm răng khủng khiếp tua tủa há ra cách bả vai tôi chưa đầy 3m . Đớp trượt, nó quay lại đập đuôi vào mạn tàu giận dữ bỏ đi.
Khi thuyền trưởng vừa kịp ra hiệu chuẩn bị mở nắp lồng lên thì bất ngờ luồng nước trước mắt chúng tôi tối sầm. Một con mập cái bất ngờ xuất hiện mà không ai trên boong kịp nhìn thấy, kịp báo trước. Cuộc tấn công bất thình lình khiến người thả mồi không kịp trở tay, miếng cá thu bị giằng vào giữa một rừng răng sắc nhọn. Bị giật miếng ăn, cô ả bực bội quay đi. Chúng tôi nín thở chiêm ngưỡng thân hình khổng lồ dài hơn 5m, đường bệ và uy nghi. Thế rồi, bất ngờ như khi xuất hiện , con mập bỗng quay ngoắt lại, nhìn thẳng vào chúng tôi.”
Trải nghiệm này chắc chắn tác giả sẽ không bao giờ quên , một trải nghiệm rất “điên rồ ” nhưng không phải ai cũng dám thử. Được ngắm cá mập ở cự ly gần và được chiêm ngưỡng cơ thể nó một cách chân thực nhất. Bạn có dám thử?
HÀNH TRÀNH QUA 23 NƯỚC, LẦN ĐẦU ĐI BỤI
Đất nước thứ 8: Australia
”Cuộc thám hiểm bảy ngày trên sa mạc Úc do Amalia dẫn đoàn là một trải nghiệm ấn tượng trong chuyến hành trình của tôi. Thứ nhất đó là sự khác biệt về phân công lao động . Trong chuyến safari dọc Namibia, đoàn chúng tôi có một lái xe, một đầu bếp và một hướng dẫn viên. Với một lượng khách tương đương, chuyến đi vào miền hoang dã của Úc chỉ do duy nhất Amalia đảm nhiệm . Cô gái trẻ măng mới 21 tuổi lái xe , lắp mic ở miệng, nói chuyện suốt ngày trong vai trò hướng dẫn viên, pha trò cho chúng tôi khỏi buồn ngủ, và liên tục trấn an những kẻ yếu tim khi cô cán chết bọn chuột túi chạy qua đường. Khi xe dừng, cô nhảy xuống, ngay lập tức dựng trại, nấu những bữa ăn no nê cho cả đoàn bằng củi thu lượm được ven đường hoặc các bếp ga có sẵn ở trạm dừng. Điều này khiến tôi hiểu ngay rằng việc chúng ta hết hơi quảng cáo “lao động Việt Nam giá rẻ”, và kêu gào “các nhà đầu tư ơi bỏ Trung Quốc qua Việt Nam đi” là hoàn toàn ngộ nhận . Nếu tính theo sản phẩm, do thiếu tay nghề, lao động Việt Nam thức ra đâu có rẻ.
Ấn tượng thứ 2 đối với nước Úc có lẽ quá rõ ràng, ấy là thái độ nghiêm túc đối với môi trường. Qua cửa khẩu, giày có dính đất cũng phải khai, mang hoa quả lạ có thể bị phạt từ vài trăm đến cả ngàn đô. Những con vật ở Úc tuỳ cân bằng sinh thái mà được hưởng cuộc sống xa hoa hay phải chịu đời săn đuổi. Tỷ dụ như chuột túi, cái con vật mà Amalia cán chết không mảy may nháy mắt, đông đúc đến mức dù đấy là biểu tượng của đất nước nhưng việc săn bắn chúng hoàn toàn hợp pháp. Thịt chuột túi rẻ như thịt gà trong các siêu thị ( nhưng thơm ngon hơn thịt bò và bổ dưỡng bậc nhất, vì chúng cả đời chạy bộ và hoàn toàn sống nhờ vào thức ăn trong thiên nhiên). Cuộc đời của những con chuột túi thật bèo bọt so với những chuột khác, như con chuột sóc chẳng hạn. Chuột sóc được bảo vệ ngặt nghèo , dù nhiều khi chúng vào nhà làm tổ quậy phá như giặc nhưng luật pháp quy định kể cả khi chuột sóc bị sập bẫy thì chủ nhà cũng phải đảm bảo là chúng không bị thương và trong khi chờ được tháo bẫy và luôn có cái để…ăn.”
Chuột túi ở Úc rất nhiều và không phải ngẫu nhiên xứ sở đó được mệnh danh là “xứ sở chuột túi”. Chuột túi như là một biểu tượng của Úc và có vẻ như ở đó chúng cũng không có nhiều quyền lắm.
Đất nước thứ 19: Colombia
”Nhắc đến Colombia đương nhiên phải nhắc đến Mafia. Là đất nước đứng đầu thế giới về sản xuất ma tuý , Colombia có những tên tuổi “lẫy lừng ” như bố già Pablo Escobar , kẻ cứ đầu tư 1$ là lãi 200$, kẻ phải mua cả 2 cái tàu ngầm và 2 cái máy bay để chở tiền, kẻ nhiều tiền đến mức mỗi năm chuột gián và nước mưa làm hỏng tới 1 tỷ đô la cất giấu trong kho, kẻ phải tốn mỗi tháng tới 2,500 $ chỉ để mua…chun buộc tiền. Chết ở tuổi 44, tròn 20 năm đã trôi qua nhưng rất nhiều dân nghèo nhắc đến Escobar với cái tên trìu mến Don Paulo. Với họ , Escobar chẳng khác gì Robin Hood, cướp của người giàu chia cho người nghèo.
Những câu chuyện và phim ảnh rùng rợn về đất nước này khiến khách du lịch chẳng mấy người mặn mà. Colombia đẹp lộng lẫy và rộng lớn bao la mà suốt bao nhiêu năm chỉ lèo tèo vài trăm nghìn lượt khách. Chỉ đến rất gần đây, mọi người mới bắt đầu rón rén quay lại , phần lớn và do sự thành công rực rỡ của các tour du lịch thẩm mỹ nơi các cô gái có thể trở về nhà sau kỳ nghỉ hè với làn da rám nắng và một bộ ngực thoắt cái đã to gấp đôi. Phẫu thuật bơm ngực giá rẻ ở Colombia chỉ có 8000$ trong khi chi phí ở các nơi khác lên đến 25,30,000$. Đi trên đường bạn có thể liên tục bắt gặp những cặp gò bồng đảo phì nhiêu nhức mắt…
Khi đến đây, người dân Colombia đón chào tôi nồng ấm thân thương. Dường như họ muốn tất cả những ai có thể và dám liều mạng đặt chân đến đây rằng báo đài có thể toàn đưa tin xấu về Colombia, nhưng con người Colombia vô cùng trìu mến.”
Nhắc đến Colombia là nhắc đến mafia, tội phạm… hay được nhắc đến trong phim ảnh. Tuy nhiên ở đây có bố già Pablo lừng danh với danh tiếng cướp của người giàu chia cho người nghèo, đối với đất nước có thể ông ta có tội, nhưng đối với nhân dân, ông ta hiện thân cho sự công bằng, cho lẽ phải.
Tuy nhiên khi đến đây, tác giả lại được đón tiếp nồng hậu như thể xoá đi những điều truyền thông đã nói về Colombia. Dẫu sao đó cũng là một trải nghiệm đẹp khi tác giả được đặt chân đến đây.
PHƯƠNG TÂY QUA LĂNG KÍNH CỦA MẸ
“Mẹ tôi rất đặc biệt. Mẹ đã hơn bảy mươi tuổi nhưng vẫn cực kỳ làm duyên. Điện thoại gọi cho mẹ nhiều hơn cho tôi. Các ông thì phải nói , xun xoe xuang quanh. Có lần tôi nín thở theo dõi một ông len lén luồn cái cặp lồng canh cá qua khe cửa sổ để mẹ đi tập thể dục về có cái lót bụng.
Mẹ có một tình yêu hồi mười bảy tuổi kiểu chỉ dám nhìn nhau, sau đó chiến tranh thất lạc, không ngờ trong suốt 50 năm người đàn ông ấy vẫn luôn cố công tìm kiếm. Họ đoàn tụ khi tóc đã bạc, trở thành tình bạn già và bây giờ tôi có bố nuôi. Nói chung là chưa kể tài thu phục nhân tâm, con cháu bạn bè trót hư trót dại nghe mẹ thủ thỉ vài câu là thú tội, bọn thanh niên choai choai khi ngồi xuống ghế hãy còn vô thần, nghe mẹ kể vài câu chuyện đã chắp tay “A di đà Phật” chính thức trở thành tín đồ Phật giáo…”
Mẹ nâng cấp chất lượng dịch vụ hàng không
Mẹ bay sang châu Âu một mình rất oách, thậm chí còn tự thu xếp chiếm hẳn được một dãy ghế trống để ngả lưng chỉ bằng mỗi chiêu mếu máo chỉ vào chân. Mẹ bảo đi hãng máy bay của nước ngoài rất mệt , thứ nhất là cứ luôn phải nhắc nhở bà con người Việt mình vặn nhỏ volume nói chuyện vì tiếp viên liên tục kín đáo nhăn mặt. Thứ hai cái bọn Tây toàn phải phục vụ khách quốc tế mà sao ngốc thế , không thông minh bằng bọn cò nhà hàng ngoài vỉa hè ở Việt Nam. Cái thực đơn toàn tiếng Anh phải giải thích đứt hơi , trong khi chỉ cần in một cái ảnh chụp món ăn vào là nhà nhà hạnh phúc người người hạnh phúc. Nói là làm, mẹ xắn tay…vẽ một hình con gà và một hình con cá lên mẩu giấy ăn và đưa cho tiếp viên. Bọn này răm rắp nghe lời, lễ phép chìa mẩu giấy cho tất tần tật dân mù Tiếng Anh trên chuyến bay. Lúc hạ cánh, phi hành đoàn ai cũng nhìn mặt mẹ dạt dào trìu mến.”
Mẹ và những cú “Nghịch dại ” nhớ đời
“Mẹ vua liều. Cộng thêm cái tính tò mò nên hai mẹ con đi chơi với nhau mà không có người thứ ba đóng vai trò kỳ đà cản mũi rất nguy hiểm. Lần đầu tiên đến công viên Disney, mẹ hí hửng bảo cho tao đi thử cái roller coaster – vòng quay xoắn ốc . Anh chàng hướng dẫn hỏi mẹ bao nhiêu tuổi vì trên 60 là không được phép đi. Mẹ bấm tay tôi bảo : “Nói bớt hẳn 15 tuổi con nhé!” May mà gã này không tin, bắt xì giấy tờ chứng minh. Hôm ấy mà cứ bước đại lên thì mẹ tôi cứ gọi là cả đời bước xoắn quẩy.
Vụ thứ hai xảy ra khi 2 mẹ con đi ăn về tình cờ tản bộ qua King Cross – khu ăn chơi đàng điếm xấu tiếng nhất Sydney. Mẹ nhìn thấy một cửa hàng trưng bày 2 cô ma nơ canh ăn mặc đồ chip rất ấn tượng thì tò mò xông thẳng vào tôi ngăn không kịp. Đấy là cái sex shop, giời ạ! Tưởng mẹ sẽ te tái chạy ra xấu hổ đỏ mặt, nào ngờ một lúc lâu sau thấy cả một lũ nhân viên tíu tít theo chân mẹ ra tận cổng vẫy tay chào.
Nhưng hãi hùng nhất là quả mẹ lười đi vòng nên quyết định…trèo hàng rào để vượt qua bên kia đường cao tốc bắt taxi cho nhanh. Anh bạn đi cùng hết hồn quên cả hiểm nguy xông ra trợ giúp . Trong suốt mấy phút hì hục vượt rào ấy, hàng trăm cái ô tô cả cùng chiều lẫn ngược chiều thi nhau bóp còi inh ỏi. Nhớ đời.”
Có thể nói do tính cách mạnh mẽ, bạo dạn và niềm nở của mẹ đã hình thành nên một tính cách của Mai Phương ngày hôm nay. Cô còn đùa mình không được duyên dáng như mẹ. Chính sự thoải mái như vậy đã tạo nên một Mai Phương đầy trải nghiệm, thoải mái khám phá những vùng đất mới. Có thể nói ít có một người phụ nữ lớn tuổi nào cũng có tính cách và những trải nghiệm thú vị như vậy.
Và còn rất nhiều các vùng đất mới trong 23 đất nước Phương Mai sẽ dẫn chúng ta đi, những trải nghiệm vui có, rùng rợn có đang chờ đợi bạn khám phá qua cuốn sách này. Những suy nghĩ, phút trải lòng về cuộc sống, những quan điểm về người phụ nữ… đã làm nên một Phương Mai rất đặc biệt, rất sâu sắc đang chờ bạn khám phá.
