“Ôi tôi thật là kém cỏi. Cuộc sống này thật khó khăn. Tôi chẳng làm được mấy việc này giống như người ta. Tôi chẳng được bằng ai. Lần nào tôi cũng thất bại và làm rối tinh mọi thứ. Đầu óc tôi quay cuồng hết cả. Tôi chẳng muốn cố gắng nữa vì tôi kém quá rồi. Tội nghiệp tôi. Chỉ vì trường học không dạy cho tôi từ sớm. Chỉ vì bố mẹ không giỏi những chuyện này để nói cho tôi. Sao số tôi nó khổ thế này…”
Đây là những dòng độc thoại thường gặp của những người mang trong mình sự tự ti. Tự nói những điều tiêu cực về bản thân sau khi trải qua một số thử thách và áp lực, tự làm chùn bước chính mình bằng những suy nghĩ không có lối thoát, và tự giậm chân tại chỗ bằng việc so đo năng lực của mình với người khác và nghĩ rằng điều đó là mãi mãi, dù nó chỉ là tạm thời.
Chỉ ra những điều này thì tôi cũng chia sẻ rằng bản thân tôi cũng đã từng sống như vậy. Gặp chuyện gì mới lạ tôi cũng ngại làm, đi đứng nói năng gì cũng sợ người khác đánh giá, sợ làm hỏng mọi chuyện, sợ bị trách mắng, rồi tôi quyết định quay mặt đi chỗ khác và không làm gì nữa. Đã từng có một thời gian dài, tôi chỉ làm mấy chuyện mình quen thuộc, ăn mấy món mình biết, chơi với một số người mình đã thân và “tập” được dần lối sống lủi thủi, run rẩy và bất an thường trực. Nhỡ… Thì sao? Nếu… Thì sao? Nhưng mà… Đó là những mệnh đề hay bắt gặp trong đầu tôi lúc đó. Luôn có một loại năng lượng ứ đọng, bức bách và chực chặn lại mọi lối tôi muốn bước đi. Lúc đó, tôi cảm thấy bản thân mình không có chút nhiệt huyết hay chút sức sống nào. Chuyện đó thật đáng buồn biết bao.
Nhưng có những đam mê và sự tò mò vẫn còn sót lại đã vô tình đã đẩy tôi tiến lên phía trước. Từ nhỏ tôi rất thích đọc sách và thích viết lách. Cách đây 6 năm, tình cờ tôi tham gia một cuộc thi viết của chính tổ chức. Nghe đề bài tôi thấy hợp với mình quá và viết liền một mạch xong luôn, không chỉnh sửa gì lại nhiều. Lúc gửi bài đi, người tôi vẫn run cầm cập, tay chân lạnh toát, nhưng vì thích quá nên tôi cũng làm. Thế rồi sau mấy ngày hồi hộp chờ đợi, kết quả là tôi được giải Nhì và được thưởng một cái bằng khen và ít tiền crypto (thứ sau này đã tạo nên vận may kéo tôi ra ngoài đời sống tự lập.) Trong cuộc thi, tôi được mọi người khen tặng và ủng hộ nhiệt tình khiến tôi rất bất ngờ và bừng lên niềm cảm hứng. Cứ như vậy, tôi viết tiếp và dần dần tiến bộ đến ngày hôm nay.
Nhưng sau này có những chuyện tôi cũng vẫn dấn thân làm, không phải vì cần một sự công nhận từ ai, cũng không phải là để hơn thua với ai hay chứng minh cho thế giới điều gì. Tôi làm chỉ vì tôi thích khám phá, thích chạm tới những giới hạn của bản thân và thấy chuyện đó thật thú vị biết nhường nào.
“Ồ, cái cây này nhà mình chưa có”, nên tôi tìm hạt để gieo. Chậu chưa có thì tôi tìm mua, rồi kệ chưa có thì tôi nhờ bạn bè đóng giúp. Chỉ một bước đi đầu tiên từ một hạt giống bé nhỏ mà sau đó tôi được đẩy đi bước vô số bước nữa với những cái cây trưởng thành. Cứ vậy chưa đầy 1 năm tôi đã có một khu vườn sum suê trên ban công, ai đến cũng khen hết cây này đến cây nọ. Còn tôi thì ngày nào cũng có thứ để ngắm nghía, chăm chút và yêu thương.
“Ôi cái mẹo nhà bếp này lạ quá mình chưa biết”, nên tôi ngồi xem mấy tips lau dọn, làm handmade bao nhiêu cũng không chán. Rồi tôi quay ra thực hành làm theo dù cũng cái được cái không. Nhưng tôi thì chẳng ngại chuyện kết quả mà chỉ thấy những gì mình làm rất vui và thật là hăng say.
“Kìa, cái lọ hoa mình chưa biết vẽ”, thế là tôi tẩn mẩn ngồi cả ngày để đưa hình ảnh của nó vào app vẽ của cái máy tính bảng. Xóa lên xóa xuống, ngắm đi ngắm lại, chỉnh sửa nắn nót không biết bao nhiêu lần. Tôi cứ cặm cụi vẽ quên hết thời gian và mọi thứ xung quanh, chẳng thấy mệt mỏi gì, mà chỉ thấy đây là việc cần làm và muốn làm thôi.
Tôi nhìn lại cuộc sống của mình và thầm nghĩ, chẳng phải tự ti là do mình yếu ớt hay kém cỏi gì, mà do mình không có đủ sự tò mò và thích thú với cuộc sống. Vậy cái gì đã ngăn cản tôi tò mò và khám phá? Đó là những bệnh thành tích, sự quá quan tâm đến ý kiến của người khác và sự so sánh khập khiễng nhất thời giữa mình và mọi người xung quanh. Nhưng khi nhìn kỹ ra thì tôi nhận thấy một chuyện rất đơn giản, đó là cứ đi theo cái gì mình thích nhất, yêu nhất, cái gì khiến mình vui sướng hạnh phúc trào dâng nhất đã là một thành công rồi. Nhờ đó mà những lời ngụy biện tiêu cực trong đầu tự nhiên bị đánh bại dẹp tan chẳng cần dùng đến một chút nỗ lực.
Khi nhắc đến chuyện tự ti, có thể sẽ có những người khuyên nhủ bạn làm chuyện này chuyện kia, cố gắng để thay đổi bản thân. Lúc đầu tôi đã từng tiếp cận theo hướng đó, nhưng tôi thấy nó không giải quyết được vấn đề, nó chỉ là những đấu tranh bên ngoài với cốt lõi là một thái độ phản kháng tiêu cực với chuyện tự ti. Bây giờ tôi thấy rằng mỗi người chúng ta đều đang là tốt nhất có thể rồi, hãy tự hào và biết ơn vì điều đó. Kể cả những suy nghĩ tiêu cực bạn vẫn thường nghĩ về bản thân, nó cũng thật tuyệt vời. Tại sao tôi lại nói vậy? Vì những suy nghĩ ấy thể hiện cho bạn biết bản thân bạn đang như thế nào và đang cần nuôi dưỡng điều gì trong cuộc sống. Giống như cái bụng réo đói thì không phải là nó xấu, mà nó đang làm rất tốt nhiệm vụ báo rằng bạn cần nạp năng lượng. Chỉ đơn giản vậy thôi. Tự ti cũng vậy, là dấu hiệu báo rằng bạn đang cần “ăn” thêm món dũng cảm, món dấn thân, món tò mò vui thích, món say sưa vì mọi thứ. Và không có cách ăn nào khác ngoài việc bạn bắt đầu sống như vậy.
Không chỉ thân thể cần no đủ mà tâm hồn của chúng ta cũng cần nuôi dưỡng thường xuyên. Hãy bắt tay làm những việc mà mình thích nhất, gần tầm với nhất, thấy hưng phấn vô tư nhất và quên cả thế giới đi. Có một điều may mắn đó là bản chất con người luôn là những đứa trẻ ham học và tò mò. Khi bạn nhớ ra đứa trẻ ấy bằng việc cứ tò mò khám phá thế giới thì càng về sau sẽ càng không có gì cản chân bạn nổi.
Bây giờ, khi viết những dòng này, tôi không chỉ muốn khích lệ những ai đang cần, mà còn khích lệ chính bản thân mình tiếp tục tiến sâu vào thế giới và khám phá những câu chuyện tuyệt vời còn ẩn giấu. Trước kia tôi luôn né tránh những sự thách thức, né tránh việc trải nghiệm những điều chưa biết, nhưng bây giờ tôi lại khao khát chúng biết bao. Vì chúng chính là thước đo chính xác nhất cho sự sẵn sàng bên trong tôi, và chúng cũng là những món ăn bổ dưỡng nhất cho tâm hồn tôi vậy.
Tác giả: Vũ Thanh Hòa
