Bài viết này được truyền cảm hứng từ những trải nghiệm cá nhân của mình, ngoài ra còn từ câu chuyện của những người phụ nữ mình đã gặp, cũng như liên tiếp những câu chuyện khác nhau về mối quan hệ giữa mẹ ruột và con gái, mẹ chồng và con dâu mình được nghe gần đây. Nội dung này không có ý phán xét bất kỳ ai, mình chỉ đang cố gắng mô tả những biểu hiện của sự mất cân bằng nữ tính, để chúng ta dễ dàng nhận biết từ đó hướng tới sự cải thiện. Nhiều khi chỉ với việc nhận diện đúng các biểu hiện là sự chữa lành đã bắt đầu xảy ra. Hy vọng nếu những mô tả dưới đây có giống với ai đó thì bạn sẽ không vì thế mà phiền lòng. Vì như Ram Dass từng nói, “Tất cả chúng ta chỉ đang dắt nhau về nhà.”
Những người phụ nữ mình bắt gặp, kể cả bản thân mình, khi ở trong tình trạng mất cân bằng sẽ rơi vào một trong hai trạng thái tiêu cực là tự ti hoặc tự phụ. Một kiểu thì thu mình vào vỏ ốc, còn một kiểu thì “xù lông nhím”. Bình thường mình với cô bạn thân hay gọi vui với nhau về trường hợp tự ti là “hoa hậu thân thiện.” Và trường hợp ngược lại là “drama queen”. Nghe qua là các bạn cũng hình dung phần nào về hai thái cực này rồi phải không?
Nhưng trước khi nói sâu hơn về sự thoái hóa của tính nữ, chúng ta cần có một cái nhìn rõ ràng về mặt đối lập của nó, sự tiến hóa của tính nữ, là như thế nào. Một tính nữ cân bằng và phát triển sẽ không hề bị phân cực. Tính nữ ấy luôn được hòa quyện và hỗ trợ bởi một tính nam lành mạnh bên trong chính con người ấy.
Tính nữ lành mạnh là gì? Là sự khiêm tốn và yêu thương, khả năng thích ứng, lắng nghe và vâng phục, khả năng vận dụng những nguồn lực tự nhiên gần gũi sẵn có để phát triển.
Tính nam lành mạnh là gì? Là sự điềm tĩnh và bình thản, hiểu rõ về các ranh giới và giới hạn của bản thân, khả năng biết xây dựng và gìn giữ các nguyên tắc đúng đắn, sự can đảm và biết làm chủ chính mình.
Đa số mọi người lầm tưởng rằng nữ tính và nam tính là hai thứ tách biệt và đối lập nhau. Nhưng sự thật không phải như vậy, chúng là một và không thể tách rời. Khi suy xét đến trạng thái thoái hóa của tính nữ, chúng ta sẽ luôn tìm ra một trạng thái thoái hóa tương xứng của tính nam. Tương tự như vậy với trạng thái tiến hóa, chúng cũng luôn có đôi âm dương song hành và không thể loại trừ bất kỳ phần nào. Dù đây bài viết dành cho nữ giới, nhưng khi nhìn kỹ hơn thì nội dung này là dành cho tất cả mọi người. Vì trong mỗi chúng ta đều có cả phần nam tính và nữ tính.
Vậy cụ thể sự thoái hóa của tính nữ thể hiện như thế nào?
- HOA HẬU THÂN THIỆN
Biểu hiện thường thấy của hoa hậu thân thiện, hay “good girl”, là luôn muốn làm hài lòng người khác, bất kể là người đó có xứng đáng hay không, và bất kể là bản thân mình có đủ nguồn lực để làm việc đó hay không. Bình an của người đó luôn phụ thuộc vào sự vui vẻ của người khác. Hay nói cách khác, nếu người khác không vui thì bạn cảm thấy bất an không yên.
Phiên bản này không xác định được ranh giới rõ ràng, khó nói “Không” hay từ chối. Sự cả nể và tự ti là những gì mà những người phụ nữ này thể hiện. Cố gắng đáp ứng những nhu cầu của người khác, đơn giản chỉ để được vỗ về yêu thương. Thường trực sống trong trạng thái bị thiếu thốn tình cảm, dù là một người rất giàu tình cảm. Có bất ổn trong gia đình, gặp tổn thương tuổi thơ hoặc thiếu hụt tình yêu thương từ cha mẹ.
Chính bởi xu hướng như vậy, những người phụ nữ này sẽ dễ rơi vào mối quan hệ bóc lột, lợi dụng, một chiều độc hại. Họ luôn ở trong vị trí đuổi theo đối phương và phục vụ, kể cả những yêu cầu và đòi hỏi không công bằng. Nhưng rất tiếc, khi càng đuổi, thì đối phương càng chạy. Nó trở thành một vòng xoáy khiến cả đôi bên mệt mỏi.
Nếu kém may mắn, họ có thể sẽ có một người yêu hay người chồng gia trưởng, kiểm soát, không tôn trọng, thậm chí bồ bịch. Họ sẽ có một người mẹ đẻ hay mẹ chồng lấn lướt, thao túng tâm lý, đàn áp tình cảm và cảm xúc của họ. Những người phụ nữ này luôn phải sống trong trạng thái cạn kiệt năng lượng, bế tắc và luôn nghi ngờ rằng bản thân mình liệu có đủ tốt. Họ có xu hướng tìm kiếm một “người hùng” che chở, bảo vệ hoặc giải cứu mình. Nếu trầm cảm có xảy đến thì cũng là một điều dễ hiểu.
Giả sử nếu may mắn, những người phụ nữ này có thể gặp được những người lương thiện dẫn dắt và che chở, có nơi nương tựa và được truyền cảm hứng để sống cân bằng hạnh phúc.
Lối thoát cho vai diễn hoa hậu thân thiện đó là xác định rõ vị trí của mình và biết được nơi nào họ sẽ đầu tư năng lượng cũng như tình cảm. Khi trao đi một điều gì đó tốt đẹp cho ai đó, hãy chắc chắn rằng người đó sẽ phản hồi lại tích cực. Hoặc nếu không có phản hồi tích cực, hãy đợi cho đến khi nhận được điều đó thì mới tiếp tục trao tặng sự chú ý của mình. Còn nếu không có hồi đáp gì, hãy đơn giản là dừng lại và rời đi, như một dòng nước luôn tìm thấy con đường để tuôn chảy.
Sợ người khác bỏ rơi, sợ không được thương yêu là những rào cản thử thách mà người con gái này cần vượt qua. Hãy can đảm đối mặt và tập làm quen dần với việc một mình, cảm thấy may mắn khi những mối quan hệ độc hại được tháo gỡ ra khỏi đời sống, bất kể mối quan hệ đó liên quan đến những người thân yêu nhất như bố mẹ, chồng con. Chỉ khi nào bạn dứt khoát tách ra khỏi sự tiêu cực thì sự tích cực mới có thể bắt đầu bén rễ trở lại trong các mối quan hệ đó.
Sống thật, khẳng định ranh giới và nguyên tắc tích cực của bản thân không có nghĩa là không nữ tính, mà đó là nền tảng nam tính cơ bản không thể thiếu để sự nữ tính được dẫn dắt và ổn định. Không để người khác bắt nạt không có nghĩa là phải chiều lòng họ, hay nhút nhát thu mình tránh né để không va chạm (nghe giống như các trường hợp bạo lực học đường), mà chỉ đơn giản là thay đổi hoàn cảnh “không bắt nạt” thành “được tôn trọng”, thay đổi thái độ “là nạn nhân” thành “chịu trách nhiệm cho hành vi và cách ứng xử của chính mình”.
Khi bạn nói những gì cần nói, tập trung làm những gì cần làm, xác định rõ ranh giới năng lượng và nguồn lực của bản thân, không cần cố gắng kiểm soát và thay đổi người khác, thì chắc chắn bạn sẽ tỏa ra một năng lực khiến những người xung quanh tôn trọng bạn. Nếu bạn đánh đổi việc được tôn trọng để lấy sự chú ý, vỗ về hay bất kỳ một sự an toàn cá nhân nào, thì có thể bạn sẽ không có được cả hai.
- DRAMA QUEEN
Đối lập với hoa hậu thân thiện, “good girl”, đó là drama queen, “bad girl”. Biểu hiện thường thấy là sự tự phụ (tự ti ngầm), hay tự khoe về chính mình, thậm chí là những thành tích bất hảo hư hỏng như thể đó là một điều đáng tự hào. Khoe về chính mình mà không cần biết là người khác có quan tâm hay có muốn nghe về những điều đó hay không. “Tôi có cool ngầu không?” cũng là một câu nói thường bắt gặp. Người phụ nữ này luôn tìm kiếm thần tượng là người phụ nữ “cool ngầu” và cương cường nào đó khác, hoặc luôn cố gắng để tỏ ra là mình cool ngầu không kém gì các anh trai. Hay dùng các từ ngữ cường điệu, nhưng trống rỗng.
Dễ tự ái, phản ứng thái quá với một việc nhỏ nhặt đơn giản, hay bật chế độ “bơ”, luôn coi mình là trung tâm và những người xung quanh phải phục tùng, khả năng lắng nghe kém, tinh thần cầu thị kém, tự cao, tự tìm kiếm những trải nghiệm đen tối đau khổ rồi tự đi ra và coi đó là một thành tích. Sinh ra trong gia đình bố mẹ nuông chiều, ít va vấp thực tế. Hoặc đơn giản là có một chút nhan sắc, tài sản, tài năng và thành tích cá nhân. Có xu hướng nổi loạn, dễ vướng vào các rắc rối drama. Khó chung sống với người khác bởi các nguyên tắc cứng nhắc, nhu cầu đòi hỏi quá cao, hoặc các bức tường phòng thủ dày đặc phức tạp. Khó quy phục hay vâng theo sự dẫn dắt của cuộc sống.
Drama queen thường dễ bị thu hút ghép cặp với hoa hậu thân thiện để cân bằng, để cả hai học bài học về sự trung tính bình ổn, dù cả hai thái cực này đều mang một nội tâm yếu ớt. Đó có thể là mối quan hệ bạn bè, sếp – đồng nghiệp, mẹ – con gái, mẹ chồng – con dâu,… Drama queen nếu may mắn thì gặp được người phụ nữ nữ tính lành mạnh truyền cảm hứng để cởi mở và ổn định năng lượng. Hoặc họ có thể gặp được những người đàn ông nam tính tích cực dẫn dắt và đôi khi là người đàn ông đó đủ mạnh để “dạy cho một bài học.” Còn nếu không thì cuộc đời sẽ tự biết cách để cân bằng lại mọi thứ.
Lối thoát cho vai diễn drama queen nằm ở sự khiêm nhường. Chỉ bằng sự khiêm nhường thì mọi sự bất ổn và mất cân bằng khác sẽ được giải quyết. Lùi lại một bước, lắng lòng yên lặng, học hỏi và lắng nghe nhiều hơn, chia sẻ nguồn lực với người khác, sử dụng tài năng để phục vụ,… đều là những liều thuốc chữa lành.
Hy vọng bài viết này hữu ích đối với bạn. Cảm ơn bạn đã đọc đến những dòng chữ cuối cùng này.
Tác giả: Vũ Thanh Hòa
Artwork: daniellenoel.art
